Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT

Katarzyna M. Wasilewska-Ostrowska, Anna M. Kola, Beata Borowska-Beszta
Bezdomność. Raport z pedagogicznych badań jakościowych

Książka pt. "Bezdomność. Raport z pedagogicznych badań jakościowych" autorstwa Katarzyny M. Wasilewskiej-Ostrowskiej, Anny M. Koli i Beaty Borowskiej-Beszty to kolejna publikacja, która ukazała się w serii wydawniczej "Problemy Pracy Socjalnej". Jak podkreśla w recenzji wydawniczej prof. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki, "Rozmiar i ranga publiczna zjawiska poddanego ocenie przez Autorki monografii (nota bene) występującego w Polsce, jak i w innych krajach Unii Europejskiej, zasługuje na pilną i oby sprawczą uwagę. W ogólnie zarysowanej problematyce homeless w literaturze przedmiotu funkcjonuje dychotomiczny podział na dwie podstawowe kategorie: bezdomność jako rezultat konieczności życiowej oraz bezdomność z tzw. wyboru (styl życia). Rozprawa dotyczy tej pierwszej alternatywy, zajmując się nade wszystko koniecznością dalszej komasacji interwencji prawnie zinstytucjonalizowanych, i rolą polityki społecznej". Praca składa się z trzech części, a każda z nich z dwóch rozdziałów teoretycznych i jednego empirycznego. Katarzyna M. Wasilewska-Ostrowska, Autorka pierwszej części, podjęła się zbadania kryzysu bezdomności w kontekście dwóch kategorii: młodzieży i deinstytucjonalizacji. Anna M. Kola, w kolejnej części, zajęła się kategorią: instytucjonalizacji bezdomności i kultury organizacji instytucji pomocowych, zaś Beata Borowska-Beszta, Autorka trzeciej części książki, zaprezentowała analizy dotyczące bezdomności w kontekście stanu zdrowia osób, których ten problem dotyka, a także ich niepełnosprawności, chorób i zaburzeń. Uzupełnieniem tych analiz są rekomendacje, w których Autorki proponują rozwiązania zmieniające/poprawiające sytuację osób zmagających się z tym kryzysem. Monografia charakteryzuje się autorskim i naukowym podejściem do tematyki bezdomności. Polecana jest naukowcom i praktykom, którym bliskie jest zagadnienie wykluczenia społecznego, a zwłaszcza zagrożenia bezdomnością. Jak zaznacza, drugi z recenzentów powołanych przez Wydawcę - prof. dr hab. Andrzej Olubiński, "przedłożone do zaopiniowania opracowanie jest warte szerokiego upowszechnienia z uwagi na zawarte w nim oryginalne, a nawet nowatorskie poglądy, stanowiska oraz teorie, w tym zamieszczone tam autorskie wyniki pogłębionych badań na temat mniej znanych aspektów uwarunkowań, objawów oraz form bezdomności, zarówno na świecie, jak niestety i w Polsce. Ponadto zupełnie osobnym fragmentem publikacji, godnym szczególnej uwagi jest, z jednej strony krytyczny stosunek Autorek do obecnie funkcjonującego w naszym kraju systemu rozwiązywania problemu bezdomności, jak i - a może zwłaszcza - do zawartych tam sugestii oraz pomysłów na ulepszenie już istniejącego systemu". Należy nadmienić, że wydanie książki zostało współfinansowane przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - uczelnię, w której są zatrudnione jej Autorki.

Marta Guziuk-Tkacz
Badania diagnostyczne w pedagogice i psychopedagogice. Wydanie II zmienione i rozszerzone

Książka "Badania diagnostyczne w pedagogice i psychopedagogice" autorstwa Marty Guziuk-Tkacz posiada znamiona monografii naukowej z zakresu szeroko pojętej metodologii badań pedagogicznych, która z powodzeniem może być także wykorzystana w procesie kształcenia studentów i doktorantów, i to nie tylko pedagogiki. Z przekonaniem można ją bowiem polecić także badaczom reprezentującym całą dziedzinę nauk społecznych, co wyraźnie zaznacza sama Autorka w rozdziale pierwszym zatytułowanym "Proces i procedura diagnostyczna w naukach społecznych". Podjęte zostały w nim m.in. kwestie łączące się z kryteriami profesjonalizmu procesu diagnozowania w naukach społecznych, błędami popełnianymi w trakcie diagnozowania, a także etycznym wymiarem diagnozowania. Z kolei treść rozdziału drugiego koncentrująca się na diagnozie psychologicznej w kontekście potrzeb opiekuńczych, wychowawczych i dydaktycznych w naturalny sposób łączy się z tematyką kolejnego rozdziału pt. "Specyfika procesu diagnozowania w pedagogice". Na szczególne odnotowanie zasługuje liczący ok. 150 stron rozdział czwarty. Jego tytuł: "Metodologiczne podstawy diagnozowania w pedagogice i psychopedagogice" niejako już wskazuje na to, że dobra - trafna diagnoza, to diagnoza opierająca się na solidnym fundamencie metodologicznym. Odnajdujemy więc w tym rozdziale nie tylko przejrzyste ukazanie różnic zachodzących pomiędzy modelem jakościowym a ilościowym oraz eklektycznym, ale i klarowne objaśnienie metod, technik oraz narzędzi badawczych - diagnostycznych. Istotnym dopełnieniem zasygnalizowanych treści stanowi obszerna bibliografia oraz aneks zawierający wzory narzędzi badawczych, zamieszczonych w istotnych fragmentach, lub też - w przypadku narzędzi opracowanych przez Autorkę - w całości. Prezentowana książka uzyskała wysoką ocenę wyrażoną w recenzjach wydawniczych. I tak prof. dr hab. Jerzy Nikitorowicz wskazał na to, iż ".jest to jedna z nielicznych prac w pedagogice, która podejmuje wartościową poznawczo próbę ukazania problematyki diagnostyki w kontekście zastosowania i możliwości korzystania z bogactwa narzędzi diagnostycznych. Stąd uważam, że książka jest potrzebna, wzbogaca bowiem obszary diagnostyczne w pedagogice i psychopedagogice i jest istotnym wprowadzeniem do dalszego zgłębiania tej problematyki, analiz, refleksji i dyskusji nad nią. Wiele wątków zawartych w pracy stanowi nowe spojrzenie i może stanowić podstawę do pogłębienia tej tematyki". Natomiast prof. dr hab. Andrzej Olubiński w recenzji m.in. napisał: "Na uwagę oraz wyróżnienie zasługują również treści ściśle merytoryczne, świadczące o ponadstandardowych kompetencjach Autorki w zakresie wiedzy związanej z diagnozowaniem problemów psychopedagogicznych. Przy czym, wiedza ta ma nie tylko charakter odtwórczo-sprawozdawczy, ale przede wszystkim, w wielu fragmentach, także autorski oraz nowatorski, co w ten sposób staje się przyczynkiem twórczego rozwoju tej psychopedagogicznej subdyscypliny".

Aleksander Czichos
Przemiany ustrojowe w Bośni i Hercegowinie 1995-2018. Geneza. Założenia. Perspektywy

Ostatnia dekada ubiegłego wieku radykalnie zmienia mapę polityczną Półwyspu Bałkańskiego, czego wyrazem stał się rozpad wielonarodowej Jugosławii. Towarzyszyły temu krwawe konflikty, które przybrały postać wojny domowej. Objęła ona również teren dzisiejszej Bośni i Hercegowiny, gdzie odezwały się skrywane i tłumione po 1945 roku napięcia etniczne, religijne, językowe, tak charakterystyczne dla tegoż bałkańskiego regionu. Tę bratobójczą wojnę zakończyło dopiero narzucenie temu nowo powstałemu państwu, przez społeczność narodową, skomplikowanego systemu politycznego. Stąd też nieprzypadkowo Autor książki - Aleksander Czichos - próbuje w niej odpowiedzieć m.in. na następujące pytanie: Czy narzucony przez społeczność międzynarodową byt państwowy, jakim jest współczesna Bośnia i Hercegowina, jest rzeczywiście tworem sztucznym, nadal podzielonym etnicznie i dzielącym, a nie łączącym zamieszkujące go społeczności? Odpowiedzi na to i inne pytania Autor poszukuje analizując bogate materiały źródłowe, co pozwoliło ukazać także głębszą perspektywę historyczną zapoczątkowaną kształtowaniem się państwowości po zakończeniu I wojny światowej oraz okresem wojny partyzanckiej (1941-1945) i utrwalonej powstaniem - po zakończeniu II wojny światowej - federacyjnej Jugosławii. Przede wszystkim jednak Autor skupia się na wersyfikacji hipotezy zakładającej, że narzucony Bośni i Hercegowinie przez społeczność międzynarodową system polityczny pozostaje nieefektywny, kraj jest nadal głęboko podzielony etnicznie i religijnie, ze słabą władzą centralną i autonomicznymi jednostkami administracyjnymi, z wszechobecnym parytetem etnicznym, czego przyczyn należy upatrywać w historii dawnej i nowszej, zwłaszcza w błędnych decyzjach kolejnych władz, ale także w zbyt szybko opracowanym i wprowadzonym w życie obecnym systemie politycznym. Nadmienić należy, że prezentowana monografia powstała w efekcie współpracy edytorskiej Wydawnictwa Edukacyjnego "Akapit" z Wydawnictwem Wyższej Szkoły Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Mariusz Z. Jędrzejko, Dariusz Sarzała, Wojciech Piestrzyński
Zagrożone dorastanie i bezpieczeństwo młodzieży

Mariusz Z. Jędrzejko, Dariusz Sarzała, Wojciech Piestrzyński analizują w książce "Zagrożone dorastanie i bezpieczeństwo młodzieży" nie tylko różne typy zachowań ryzykownych, co często obecne jest w piśmiennictwie naukowym z zakresu pedagogiki, socjologii, czy psychologii, ale i podejmują kwestie związane z poczuciem bezpieczeństwa, odpowiedzialności i postawy uczniów wobec szkoły. Jak sami zaznaczają, poszukują również "szerszych wyjaśnień omawianych zagadnień, szczególnie tych, które mogą wskazywać na niewłaściwie przyjętą strategię w polityce państwa oraz błędy w modelach profilaktyki realizowanych na szczeblu lokalnym". W swoich dociekaniach odwołują się zarówno do literatury przedmiotu, dotychczasowego stanu badań, jak i wyników badań własnych. Dużo uwagi poświęcają szkole i rodzinie jako podmiotom prowadzącym działania profilaktyczne w zakresie zapobiegania zachowaniom ryzykownym młodzieży. Ponadto formułują też propozycje stawiające za cel podniesienie efektywności działań profilaktycznych. Sprawia to, że z przekonaniem książkę tę można rekomendować nie tylko badaczom zajmującym się wskazaną tu problematyką, ale i praktykom - wychowawcom, nauczycielom i rodzicom, a także studentom przygotowującym się do podjęcia pracy w placówkach edukacyjnych i wychowawczych.

Józef Górniewicz (red.)
Z pogranicza pedagogiki ogólnej i teorii wychowania społecznego. Studia teoretyczne i raporty z badań

Redaktorem naukowym pracy zbiorowej pt. "Z pogranicza pedagogiki ogólnej i teorii wychowania społecznego. Studia teoretyczne i raporty z badań" jest prof. dr hab. Józef Górniewicz. Zgodnie z informacją zawartą w podtytule książki, obejmuje ona studia i raporty z badań, które zostały ujęte w trzy części poczynając od zagadnień wpisujących się w obszar pedagogiki ogólnej, pedagogiki kultury i edukacji międzykulturowej, poprzez zagadnienia polityki naukowej i szkolnictwa wyższego, a kończąc na kwestiach łączących się z funkcjonowaniem oświaty, opieki i wychowania społecznego. Stanowią one nawzajem uzupełniającą się całość harmonijnie scalającą wątki teoretycznych rozważań z autorskim odczytaniem ważnych problemów nurtujących dziś pedagogikę. W efekcie przyjęcia takiego założenia redakcyjnego, opiniowana publikacja uzyskała charakter wielotematycznej monografii, której lektura nie tylko wzbogaci wiedzę Czytelników, ale i dostarczy inspiracji do głębszej refleksji oraz podjęcia własnych eksploracji. Tym bardziej, że Autorzy niektórych z prezentowanych w zbiorze opracowań podejmują rozważania stymulowane rozwojem pandemii COVID-19 i wpływu jaki ona wywarła na różne obszary społeczno-pedagogicznej rzeczywistości. Odnotowania wymaga również istotny autorski wkład redaktora naukowego, co nie zawsze jest spotykane w przypadku prac zbiorowych. Otóż prof. Józef Górniewicz jest Autorem nie tylko klarownego "Wstępu", ale i dwóch obszernych, a przy tym i oryginalnych, wcześniej niepublikowanych opracowań, co dodaje monografii dodatkowego waloru.

Piotr Krakowiak
Wokół straty i żałoby. Jak sobie poradzić? Jak pomóc innym?

Autorem książki "Wokół straty i żałoby. Jak sobie poradzić? Jak pomóc innym?" jest ks. dr hab. Piotr Krakowiak - profesor w Katedrze Pedagogiki Społecznej i Pracy Socjalnej na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zajmujący się problematyką opieki u kresu życia i wsparcia w żałobie jako naukowiec posiadający bogate doświadczenie praktyczne w tym zakresie, czego zwieńczeniem było powołanie na funkcję Krajowego Duszpasterza Hospicjów przy Konferencji Episkopatu Polski. Książka, którą tu prezentujemy, posiada rozległą podbudowę w postaci wykorzystania bogatej literatury nie tylko polsko-, ale i anglojęzycznej. Autor korzystając z niej obficie, w sposób warsztatowo poprawny a zarazem przystępny, przybliża ją szerokiemu gronu Czytelników. Niemniej w szczególny sposób lekturę książki należy polecić, jak ujmuje to w recenzji wydawniczej dr hab. Czesław Kustra, "profesjonalnym pomagaczom - pracownikom ochrony zdrowia i służb mundurowych stykających się ze śmiercią i żałobą, duszpasterzom i pracownikom socjalnym oraz studentom wszystkich kierunków pomocowych. Solidna i poparta aktualną literaturą przedmiotu wiedza, odnosząca się do badań z pandemii Covid-19, pomoże z pewnością osobom w żałobie, ale też wszystkim, którzy pragnęliby (.) jak najlepiej przyjść z pomocą osieroconym i cierpiącym po stratach". Odwołując się do Autora należy za nim odnotować, że w książce zamieszczono odpowiedzi m.in. na takie pytania jak: Co zrobić, gdy umrze ktoś bliski? Jak poinformować, wysłuchać i wspierać? W jaki sposób złożyć kondolencje i co w ogóle można mówić? Jak pomóc osobom po stracie i w żałobie, by ich nie dotknąć i nie zranić? Co to są grupy wsparcia i grupy samopomocowe i dlaczego warto skorzystać z ich pomocy? Kiedy należy skierować osobę przeżywającą stratę do pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej? Jak pomóc osieroconym po pandemii lub w wyniku katastrof czy działań wojennych? Co więcej, Autor nie tylko, że udziela wyczerpującej odpowiedzi na te i inne pytania, ale i zamieszcza przykłady konkretnych rozwiązań, łącząc tym samym umiejętnie teorię z praktyką.

Prezentujemy kolejną książkę Pawła Prüfera (socjologa, doktora habilitowanego, profesora nadzwyczajnego), którego zainteresowania badawcze i naukowe dotyczą nauk społecznych, zwłaszcza socjologii klasycznej, włoskiej socjologii, socjologii religii i etyki społecznej. W Jego dorobku znajduje się około trzystu prac naukowych i popularnonaukowych. Należy do wielu Komitetów Naukowych i gremiów recenzentów czasopism krajowych i międzynarodowych. W Wydawnictwie Edukacyjnym AKAPIT opublikował wcześniej dwie monografie: Rekonstrukcja jakości życia. Teoretyczno-praktyczne atuty socjologii (2020) oraz współautorskie obszerne opracowanie z włoskim socjologiem religii Roberto Ciprianim pt. Socjologia religii. Ujęcie systematyczno-historyczne (2021). Kolejna książka pt. "Ocalanie człowieczeństwa" przynosi rozbudowaną i pogłębioną refleksję nad tytułową kwestią. Autor odwołuje się tu do wrażliwości "na historię i na jej odsłony, które dokonały się przede wszystkim w ludzkich biografiach, każą nam myśleć o człowieku i jego człowieczeństwie z wielką estymą".

Na strukturę książki składa się siedem rozdziałów, o jakże wymownych tytułach, precyzujących zakres rozważań Autora: Godność - człowieczeństwo "wypełnia się" szlachetnością; Wolność - sprawczość "zestraja się" z podmiotowością; Afirmacja - umysł "zaprzęga się" do kontemplacji; Merytokracja - zasługa "spotyka się" z nagrodą; Afiliacja - człowiek "przypisuje się" do zbiorowości; Pamięć i wyobraźnia - biografia "schodzi się" z historią; Człowieczeństwo człowieka ocalającego i ocalonego - relacja "tułacza" i relacje o "tułaczu".

W tym miejscu warto odwołać się do fragmentu recenzji wydawniczej autorstwa dr hab. Jolanty Łodzińskiej, prof. UKSW w Warszawie, który stanowi niewątpliwie zachętę do lektury rekomendowanej tu książki: "Istnieje pilna potrzeba ocalenia od zapomnienia nie tylko historii, ale ludzi ją tworzących, z całym bogactwem ich systemu wartości, doświadczeń oraz człowieczeństwa w kontekście posiadania przyrodzonej i niezbywalnej godności. Książka jest niezwykle interesującym materiałem biograficzno-socjologiczno-filozoficznym. Dlatego publikacja Ocalanie człowieczeństwa świetnie wpisuje się w zapotrzebowanie na pielęgnowanie pamięci tych, którzy na to zasłużyli swoim życiem. W świecie ponowoczesnym, konsumpcyjnym, gdzie system wartości został mocno zachwiany w swych fundamentach, należy wskazywać na wzorce osobowe, należy pielęgnować dobre imię i czyny. Dzięki tego typu publikacjom, bohaterowie, mimo iż odeszli w sposób fizyczny, mentalnie pozostają wśród żywych, a ich dobre czyny idą wciąż za nimi. Autor poświęcił wiele czasu na , na przywołanie sylwetki Bohatera, unaocznieniu Jego wspomnień, które niejako ożywają i wzruszają Czytelnika. Publikacja nacechowana jest niezwykłą subtelnością oraz taktem".

Maciej Bernasiewicz, Monika Noszczyk-Bernasiewicz (red.)
Wyzwania pedagogiczne w XXI wieku. Zagrożenia społeczne - Edukacja - Terapia

Prezentowana tu książka jest tomem dedykowanym Profesor dr hab. Annie Nowak z okazji 35-lecia pracy naukowej. Jak podkreślają redaktorzy naukowi tomu, zamieszczone zostały w nim "teksty poświęcone pedagogice jako dyscyplinie naukowej, której tożsamość naukowa jest wciąż in statu nascendi - zarówno na skutek regulacji urzędniczych, jak i w wyniku ciągle wyłaniających się nowych pól badawczych w obszarze wychowania. Szczególnie dużo miejsca Autorzy poświęcili problematyce postulatów i diagnoz dotyczących pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, ale także w obszarze edukacji całożyciowej (np. zdrowotnej) czy wychowania alternatywnego (edukacja leśna, mediacje rówieśnicze, itp.). W kilku tekstach zakreślono nowatorskie kierunki badawcze w dziedzinie nauk społecznych, w które z powodzeniem włącza się pedagogika jako dyscyplina naukowa (np. cyberprzemoc, patostreaming, sprawiedliwość naprawcza, tożsamość transseksualna, prawa człowieka)". Dodajmy w tym miejscu, że wśród autorów tej szczególnej publikacji znaleźli się nie tylko pracownicy naukowi współfinansującego edycję tej książki Uniwersytetu Śląskiego - macierzystej uczelni Jubilatki, ale także spoza tej uczelni. Wymienić należy tu m.in. tak wybitych reprezentantów pedagogiki jak: Barbara Kromolicka, Bożena Matyjas, Jerzy Modrzewski, Bogusław Śliwerski, Wiesław Theiss, Teresa Żółkowska. Warto odnotować, że recenzent książki prof. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki, podkreślając unikalny charakter opiniowanej publikacji, stwierdza: "Jestem w pełni przekonany, iż krąg potencjalnych czytelników nie ograniczy się do akademickich środowisk naukowych w Polsce, w tym licznego grona studentów. Skorzystają z opracowania nauczyciele, pracownicy socjalni oraz władze oświatowe wszystkich szczebli, a także Ci pozostali, którzy od lat starają się przekształcać/modyfikować zastaną rzeczywistość społeczno-edukacyjną charakteryzującą się w Polsce wieloma nierównościami/niedoborami dostosowując się do wymogów czasu teraźniejszego globalizującego się świata w społeczeństwach postindustrialnych.

Autorem książki pt. "Wychowanie w skautingu - harcerstwie" jest dr nauk humanistycznych Wojciech Jerzy Skotnicki. Jak Autor pisze we Wstępie: "Celem niniejszej pracy jest ukazanie wychowywania w skautingu angielskim i harcerstwie, który jako system wychowawczy oraz ruch młodzieżowy, wspierający dzieci i młodzież w rozwoju fizycznym, umysłowym oraz duchowym zarówno w wymiarze jednostkowym, jak i społecznym opracowany został przez angielskiego generała Roberta Baden Powella, a następnie przetransportowany został na grunt polski przez Andrzeja Małkowskiego". Zgodnie z tym, w czterech rozdziałach W. J. Skotnicki skupia się na: 1) genezie skautingu - harcerstwa (powstaniu skautingu angielskiego i polskiego harcerstwa); 2) metodyce skautingu jako systemie wychowawczym (metodzie i systemie skautowym, podstawach psychologicznych i socjologicznych metody skautowej); 3) uwarunkowaniach pedagogicznych w harcerstwie (wychowaniu harcerskim na tle różnych prądów pedagogicznych, kształceniu charakteru poprzez harcerstwo i samowychowaniu jako modelu harcerskiego stylu życia); 4) wychowaniu ukierunkowanym na wartości (wychowaniu poprzez wiarę, religijności w skautingu - harcerstwie oraz wartościach moralnych skautingu). Autor w szczególności akcentuje, iż skauting jest metodą wychowawczą, działającą w systemie zastępowym, koncentrującą się na wychowaniu do czynu poprzez czyn, która przy uwzględnieniu psychofizycznej konstrukcji dzieci i młodzieży, ich naturalnych potrzeb, wyobrażeń oraz marzeń, obejmuje charakter, zdrowie, siłę, zmysł praktyczn i służbę bliźnim, a także rozwój wiary, poczucia harmonii i szacunku dla stworzonej przez Boga przyrody, rozpoznanie swojego powołania życiowego oraz dążenie do osobistej świętości, w oparciu o hierarchię, symbolikę, obrzędowość i fundamentalne reguły "Przyrzeczenia i Prawa", będącego dobrowolnym i osobistym zobowiązaniem do przestrzegania etycznego kodeksu zachowania. Skotnicki zaznacza, że polski system wychowania harcerskiego różni się znacząco od wspieranego lokalnie przez najbliższą rodzinę i szkołę pierwotnego angielskiego systemu skautowego - jest bowiem niezwykle ważnym historycznie zjawiskiem o charakterze socjologicznym w polskim życiu narodowym, kształtującym jego niepodległościowy byt państwowy, wspartym na dwóch filarach: wierze w Boga i miłości do Ojczyzny. Książką została wydana we współpracy z Jagiellońskim Instytutem Wydawniczym.

Elwira Balcer
Wybrane koncepcje autoformacji. Analiza psychologiczno-pedagogiczna

Kolejna książka Elwiry Balcer zatytułowana "Wybrane koncepcje autoformacji. Analiza psychologiczno-pedagogiczna" nawiązuje do treści poprzedniej publikacji Autorki pt. "Autoformacja dziś. Wokół problematyki bycia wychowawcą samego siebie" wydanej również w serii "Monografie Kolegium Jagiellońskiego". Książka w swej treści skupia się na ukazaniu psychologiczno-pedagogicznej analizy wybranych koncepcji autoformacji inspirowanej chrześcijaństwem, utożsamionej z samowychowaniem, pracą nad sobą, ale też współpracą z innymi, "byciem wychowawcą samego siebie" i autorem własnej biografii. Prezentuje ona również podstawowe obszary autoformacji "w świetle" inspiracji współczesnych autorów, głównie personalistycznych, którzy podkreślają decydującą rolę czynnika osobowościowego (persogennego, duchowego), przy jednoczesnym respektowaniu czynników genetycznych (endogennych, wewnętrznych), jak i środowiskowych (egzogennych, zewnętrznych). Przywołani w publikacji autorzy, filozofowie, psycholodzy i pedagodzy personalistyczni, tacy jak: Karol Wojtyła, Józef Pastuszka, Zenomena Płużek, Zdzisław Chlewiński, Romuald Jaworski, Władysław Szewczyk, Władysław Prężyna, Stanisław Tokarski, Amadeo Cencini, Viktor Gebsattel oraz Stefan Kunowski, Zofia Matulka, Teresa Kukołowicz, Beata Hiszpańska i Marian Nowak, ukazują autoformację jako możliwość dążenia do integracji wewnętrznej poprzez kształtowanie dojrzałego charakteru. Bycie wychowawcą samego siebie interpretują jako przekraczanie własnych granic w miłości i poprzez miłość, wskazując również konkretne metody, które zasługują na uwagę, ponieważ mogą stać się niezbędną pomocą w codziennym samowychowaniu, stanowiąc bogactwo wskazań zarówno teoretycznych, jak i praktycznych. Prezentowana publikacja zawiera pięć rozdziałów w następującym układzie. W rozdziale pierwszym zatytułowanym "Stanowiska dotyczące możliwości autorstwa własnej biografii" przedstawione zostały klasyczne stanowiska deterministyczne oraz ujęcie personalistyczne wraz z ukazaniem roli tzw. czynnika osobowościowego w trójczynnikowej teorii rozwoju. Rozdział drugi pt. "Etapy (auto)formacyjne ludzkiego życia" prezentuje treści z zakresu pedagogiki prenatalnej jako pierwszego etapu rozwojowego i wychowawczego człowieka, bowiem w samowychowaniu uwzględnienie pierwszego etapu własnego rozwoju i paidei, jakim jest etap przedurodzeniowy, umożliwia prawidłową i pełną autoformację. Rozdział ten przedstawia również wyzwania (samo)wychowawcze na etapach dzieciństwa, dorastania i dorosłości w świetle teorii rozwoju psychospołecznego Erika H. Eriksona, a ostatnia jego część podejmuje tematykę gerontologiczną i tanatologiczną, ukazując potrzebę pedagogii straty, starzenia się i umierania w procesie edukacji dorosłych, jak i ich autoformacji. Rozdział trzeci zatytułowany "Autoformacja jako dążenie do integracji osobowości" i czwarty pt. "Autoformacja jako continuum paidei", stanowią wybrane i uzupełnione fragmenty monografii podoktorskiej Autorki, wydanej w 2017 r., pt. "Samowychowanie w ujęciu wybranych autorów XX wieku". I tak, rozdział trzeci wyodrębnia wskazówki wspomnianych wyżej autorów w zakresie istotnych obszarów autoformacyjnych i rozwija tematykę potrzeby sensu jako "potrzeby potrzeb", podejmowaną w logoterapii Viktora E. Frankla i nooterapii Kazimierza Popielskiego. Rozdział czwarty wobec absolutyzowania współcześnie zniekształconego pojmowania wolności, a w istocie antywolności, przywołuje treści z zakresu antropologii adekwatnej Karola Wojtyły, przedstawiając autoformację jako dążenie do "wolności dla miłości" i przybliża myśl wielkiego "pedagoga świętości" i świętego - Jana Pawła II - o spełnianiu siebie w powołaniu do sanctitas. W ostatniej, piątej części zatytułowanej "Dążenie do obiektywizacji treści sfery emotywnej" Elwira Balcer podjęła próbę odpowiedzi na postulat (samo)wychowawczy Karola Wojtyły dotyczący uwyraźniania i obiektywizacji treści z zakresu sfery emotywnej, a zwłaszcza podświadomości. Kończąc swoją książkę Autorka wyraża nadzieję, że "analiza wybranych koncepcji autoformacji okaże się inspirująca i użyteczna zarówno dla teoretyków, jak i praktyków mających na względzie integralne (samo)wychowanie przyszłych pokoleń. Aby tak się stało, potrzebna jest świadomość, że wychowanie, wprowadzając w przestrzeń tego co prawdziwe, dobre i piękne, ostatecznie jest procesem prowadzącym do autoformacji, do odwagi stawania się wychowawcą samego siebie".

Petra Potměšilová, Magdalena Bełza-Gajdzica
Arteterapia i artefiletika. Pedagogiczne i psychologiczne aspekty wykorzystania arteterapii i artefiletiki w edukacji

Publikacja "Arteterapia i artefiletika. Pedagogiczne i psychologiczne aspekty wykorzystania arteterapii i artefiletiki w edukacji" zapoznaje polskiego czytelnika z pojęciem artefiletiki, które pojawiło się w obszarze arteterapii w latach 90. w Republice Słowackiej i zaczęło rozprzestrzeniać się w różnych krajach Europy. Autorkami książki są Petra Potměšilová i Magdalena Bełza-Gajdzica, które nadały swojej pracy charakter teoretyczny i praktyczny odwołując się do najważniejszych zagadnień związanych z arteterapią, która jest fundamentem artefiletiki wykorzystywanej na gruncie edukacji. Artefiletika korzysta z dorobku arteterapii, ale jej celem nie jest leczenie, a profilaktyka. Metoda ta nie leczy, ale przyczynia się do samowiedzy, rozwoju osobowości, pozytywnych cech. W publikacji zostały przedstawione konkretne techniki zajęć artefiletycznych, a także wyniki badań komparatystycznych prowadzonych w Polsce i Republice Czeskiej.
Jak zauważa w recenzji wydawniczej dr hab. Anna Jakubowicz-Bryx, profesor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, książka "Petry Potměšilovej i Magdaleny Bełzy-Gajdzicy w zamyśle Autorek ma za zadanie podsumowanie podstawowej wiedzy na temat arteterapii, jej historii i kontekstu międzynarodowego oraz prezentację przykładów indywidualnych technik terapii artystycznej i ich możliwych zastosowań w praktyce. Monografia zawiera również część poświęconą badaniom empirycznym w dziedzinie arteterapii, skoncentrowanych na pozyskiwaniu informacji z zakresu kreatywnego myślenia w kontekście różnych środowisk kulturowych".
Z kolei dr hab. Bernadeta Szczupał, prof. Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie odnotowuje, że recenzowana monografia lokuje się w nurcie publikacji zawierających rozważania dotyczące możliwości wykorzystania arteterapii i artefiletiki w procesie terapeutycznym. Podkreśla, że jest ona "wartościowym i potrzebnym dziełem w pedagogice specjalnej. W monografii omówiono wiele aspektów ważnych z pedagogicznego punktu widzenia i jest próbą zastosowania teoretycznego dorobku, a także wielu rozwiązań praktycznych".

Andrzej Olubiński
Edukacja do oporu i (nie)posłuszeństwa. Ku emancypacji i demokracji

Zasadniczym przedmiotem rozważań zawartych w książce "Edukacja do oporu i (nie)posłuszeństwa. Ku emancypacji i demokracji" jest problem roli postaw oporu, buntu oraz nieposłuszeństwa jako czynnika postępowych zmian społeczno-edukacyjnych. Autor książki - profesor Andrzej Olubiński - biorąc pod uwagę zarówno przykłady historyczne, jak i określoną wiedzę społeczno-psychologiczną związaną z rolą postaw krytyki, buntu czy nieposłuszeństwa w rozwoju społecznym oraz w akceleracji pożądanych zmian w osobowości, opowiada się za potrzebą szeroko pojętej edukacji właśnie do tego rodzaju postaw i zachowań, i to w możliwie jak najszerszej skali. Jak poucza nas bowiem historia zmian społecznych, wszędzie tam gdzie naturalne odruchy społecznej niezgody oraz buntu były neutralizowane czy tłumione, tam na ogół mieliśmy do czynienia z funkcjonowaniem systemów opresyjno-autorytarnych, zarówno w skali społeczno-politycznej, jak i na poziomie wąsko pojętej oświaty. Oczywistym zaś edukacyjnym efektem funkcjonowania tego typu niekrytycznych czy niebuntujących się społeczeństw, było ukształtowanie, z jednej strony postaw konformistycznych, uległych oraz zgody, także wobec istnienia zła, niesprawiedliwości, nietolerancji, przemocy, chamstwa czy głupoty, a z drugiej zgoda na społeczno-kulturalną stagnację, na umacnianie opresji, na centralizację działalności poszczególnych instytucji społecznych, a w sumie ogólne przyzwolenie na umacnianie się nieludzkiego systemu. W tym kontekście osobnym wątkiem książki jest problem nie tylko niezgody czy nieposłuszeństwa, ale też problem krytycznej zgody oraz krytycznego posłuszeństwa wobec takich wartości, które stanowią przeciwieństwo systemów autorytarnych oraz wartości antyhumanistycznych, takich jak np.: życia i zdrowia, wolności, tolerancji, miłości, prawdy, mądrości, pomocniczości, demokracji itp. Jak zatem wynika to z treści poszczególnych fragmentów, Autor stara się wyraźnie rozgraniczyć konieczne posłuszeństwo wobec ogólnohumanistycznych wartości, od niezgody na posłuszeństwo wobec zła, a zatem także postawę koniecznego nieposłuszeństwa wobec zła oraz krytycznego posłuszeństwa wobec dobra. Końcowym fragmentem książki jest podsumowanie całości zawartych wcześniej rozważań odnoszących się do potrzeby szerokiej edukacji do kształtowania oraz umacniania właściwych postaw niezgody, buntu, protestów oraz nieposłuszeństwa jako wskaźników oraz warunków rozwijania wolności, twórczości, emancypacji oraz demokracji.

Książka pt. "Geopolityka Polski" to drugi tom serii monograficznej "Strefy Wpływów" pod redakcją dra Leszka Sykulskiego, zawierający aktualne spojrzenie na sytuację geopolityczną naszego kraju. Temat pracy został tu ukazany oczami polskich ekspertów, którzy przedstawili swoje opinie i wyniki analiz oraz zaprezentowali przekrojowe konkluzje dotyczące zagadnień, o których mowa w dalszej części niniejszej noty bibliograficznej. Książkę otwierają dwa rozdziały autorstwa Piotra Gila i Łukasza Bińczyckiego skoncentrowane na analizie Strategii Bezpieczeń?stwa Narodowego podpisanej przez prezydenta RP 12 maja 2020 roku. Pierwszy rozdział pt. "Strategia bezpieczeństwa narodowego RP a polska tożsamość" po?rusza kwestie cywilizacyjne i kulturowe, rozpatrując wyobrażenia zbiorowe (kody geopolityczne, mapy mentalne) wyłaniające się z tego dokumentu. Drugi zaś - zatytułowany "Ocena geostrategicznych i polityczno-prawnych aspektów Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP z 12 maja 2020 r." - zawiera krytyczne opi?nie Autora na temat spójności dokumentu i me?chanizmów jego wdrażania. W rozdziale trzecim Aleksander Czichos analizuje politykę amery?kańską wobec Trójmorza od początku tej ini?cjatywy aż do roku 2021, kiedy to po spotkaniu Angeli Merkel z Joe Bidenem i wspólnym oświadczeniu rządów Niemiec i USA w sprawie Nord Streamu 2, Trójmorze zaczęło stawać się - w przeciwieństwie do okresu prezydentury Donalda Trumpa - wyłącznie plat?formą współpracy wewnątrz Unii Europejskiej, przy akceptacji USA i coraz bardziej zdominowaną przez Niemcy. Rozdział czwarty autorstwa Michała Siuda?ka "Obszar ULB w koncepcji geopolitycznej paryskiej Kultury" dotyczy ważnej historycznej koncepcji, której twórcami byli Jerzy Giedroyc i Juliusz Mieroszewski. Idea ta, rozwijana na łamach paryskiej "Kultury", do dziś oddziałuje na pol?skie elity intelektualne i decyzyjne. W kolejnym rozdziale Piotr Wilczyński przypa?truje się koncepcjom Międzymorza i Trójmorza przez pryzmat zasobów naturalnych, jakimi są surowce mineralne. Szczegółowa analiza i liczne mapy szczegółowo ukazują geologiczne bogactwo regionu. Szósty rozdział autorstwa Tomasza Pawłuszko dotyka - na przykładzie Polski - wymiaru gospodarczego Trój?morza, stawiając w cen?trum geoekonomię i akcentując brak państwowych liderów w ob?szarze nauki, innowacji i energii. W rozdziale przedostatnim Artur Drzewicki dotyka problemu geopolitycznych uwarunko?wań kultury strategicznej Ukrainy, poruszając zagadnienia dotyczące jej geopolityki regio?nalnej, jak i istoty strate?gicznej kultury. Na za?kończenie niniejszej pracy zbiorowej, w rozdziale ósmym pt. "Strategia szarych stref w wojnach hybrydowych a bezpieczeństwo Europy Środkowo-Wschodniej", Leszek Sykulski wskazuje na nowe typy pro?wadzenia konfrontacji między państwami. Tekst ten dotyczy tworzenia szarych stref m.in. za pomocą instrumentów rewolucji niezbrojnych, co możemy obserwować w naszym regionie od ponad dwóch dekad. Jak pisze kończąc Wstęp Redaktor naukowy książki: "Prezentowany tom stanowi przekrojowe spoj?rzenie polskich badaczy młodego i średniego po?kolenia na przemiany geopolityczne, geostra?tegiczne i geoekonomiczne naszego regionu. Wskazuje na silne i słabe strony takich pro?jektów jak Trójmorze i Międzymorze. Doty?ka także wielu szans i zagrożeń, jakie stoją przed regionem Europy Środkowo-Wschod?niej, w tym bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej. Mamy nadzieję, że monografia przy?czyni się do wzbogacenia polskich badań nad stosunkami międzynarodowymi i stanie się in?spiracją do pogłębionej refleksji nad zagadnie?niami bezpieczeństwa europejskiego". Książa powstała we współpracy edytorskiej z warszawskim Wydawnictwem "Zona Zero".

Magdalena Micińska
Ochrona środowiska w Rosji. Wybrane aspekty prawno-porównawcze

Jednym z gwałtownie narastających problemów współczesnego świata jest niewątpliwie ochrona środowiska. W coraz większym stopniu oczywistym staje się to, że niepowstrzymanie procesów dewastacji środowiska przyrodniczego prowadzi nieuchronnie do katastrofy ekologicznej w wymiarze globalnym. Dlatego też z uwagą należy odnotować książkę Magdaleny Micińskiej zatytułowaną "Ochrona środowiska w Rosji. Wybrane aspekty prawno-porównawcze". Wprawdzie odnosi się ona do jednego kraju, to niemniej jego rozległość terytorialna, skala uprzemysłowienia, ekstensywna eksploatacja surowców naturalnych sprawia, że kondycja środowiska Federacji Rosyjskiej w istotny sposób wpływa na cały światowy ekosystem. Jak bowiem zauważa Autorka książki, "w granicach tego państwa leży dziesiąta część lądu Ziemi, jedna piąta pierwotnych lasów, największe zasoby wód słodkich, unikalna bioróżnorodność. Rosja dysponuje ponadto transkontynentalną infrastrukturą techniczną stwarzającą ryzyko katastrof ekologicznych o zasięgu globalnym. Z tych względów prawo i polityka środowiskowa FR winny być stale w centrum uwagi społeczności międzynarodowej, a zwłaszcza jej bezpośrednich sąsiadów. Tymczasem na gruncie polskiego piśmiennictwa problematyka ta nie cieszy się dużym zainteresowaniem. Bariera językowa, odrębność tradycji i kultury prawnej, a także pewna niechęć do Rosji jako cywilizacji niewpisującej się w ramy politycznych standardów Europy sprawiają, iż prawnicy niechętnie podejmują to wyzwanie. Przedmiotowe zagadnienia były dotychczas traktowane fragmentarycznie, w pojedynczych publikacjach (.)". Magdalena Micińska w swojej monografii podejmuje zarówno zagadnienia ogólne obejmujące genezę, zasady i źródła prawa ochrony środowiska, a także wybrane kwestie szczegółowe wiążące się z partycypacją publiczną, dostępem do informacji o decyzjach rzutujących na stan środowiska przyrodniczego i ochronę różnorodności biologicznej, sytuacjach kryzysowych. Warto tu ponownie zacytować Autorkę, która w zakończeniu stwierdza: "Istotę problemu naukowego tej pracy stanowiło pytanie o stopień umiędzynarodowienia i europeizacji rosyjskiego prawa ochrony środowiska. Metodą analizy norm prawnych zbadano obecność wpływów międzynarodowych i europejskich w wybranych aspektach prawa federalnego, celem wykazania cech wspólnych oraz obszarów, gdzie rozbieżności są największe. Dążąc do końcowej konkluzji, wypada stwierdzić, że rosyjskie prawo ochrony środowiska jest w większym stopniu umiędzynarodowione niż zeuropeizowane. Najwyraźniejszy dysonans między prawem federalnym a standardami europejskimi uwidacznia się w aspektach kształtowanych przez klimat polityczny kraju, takich jak wolność tworzenia i działania stowarzyszeń i organizacji ekologicznych oraz prawo dostępu do informacji o środowisku". W tym miejscu należy tylko dodać, że książka powinna zainteresować nie tylko prawników zajmujących się tytułową tematyką, ale i szeroko pojęte grono ekologów, tym bardziej, że kondycja środowiska przyrodniczego w Rosji w szczególnie istotny sposób rzutuje na stan ekosystemów sąsiadujących z nią krajów.

Łukasz Kwadrans, Ilona Fajfer-Kruczek
Diagnoza i metodyka w pracy kuratorów rodzinnych

Książka "Diagnoza i metodyka w pracy kuratorów rodzinnych" autorstwa Łukasza Kwadransa i Ilony Fajfer-Kruczek jest wynikiem badań zleconych przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. Jak wskazuje w recenzji wydawniczej prof. Tomasz Bajkowski z Uniwersytetu w Białymstoku, "dostrzeżono w niej potrzebę opisu i diagnozy działalności prowadzonej przez kuratorów sądowych, metod pracy wychowawczo-resocjalizacyjnej i profilaktycznej w sprawach rodzinnych i nieletnich. Współcześnie brakowało takiego opracowania przygotowanego przez pedagogów, traktującego o metodyce pracy resocjalizacyjnej, a nie komentującego czy interpretującego stosowanie przepisów prawa. W opracowaniu podjęto próbę określenia metod i technik zbierania danych, informacji do diagnozy i wywiadów środowiskowych, a także metod i technik stosowanych przez kuratorów sądowych". Jak wyraźnie podkreśla w recenzji wydawniczej dr Jan A. Malinowski (Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy), "badania zostały zrealizowane z dużą starannością, poczynając od ich właściwego przygotowania w warstwie koncepcyjnej, doboru próby badawczej, a kończąc na rzetelnej prezentacji uzyskanych wyników, poprawnej analizie wyłonionego do kwerendy materiału, tj. dokumentów w postaci głównie akt wykonawczych kuratorów sądowych. Sama analiza akt została wysoce zobiektywizowana dzięki wykorzystaniu ankiety opracowanej w tym celu". Publikacja zawiera program oddziaływania wychowawczo-resocjalizacyjnego i profilaktycznego dla kuratorów rodzinnych, a kończą ją wnioski de lege lata oraz rekomendacje i zalecenia de lege ferenda. Książka rekomendowana jest wszystkim Czytelnikom zainteresowanym problematyką pedagogiki resocjalizacyjnej, prawa, pracy socjalnej, zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym. Może stać się inspiracją do wzbogacenia warsztatu pracy kuratorów sądowych i przedstawicieli instytucji z nimi współpracujących.

Ilona Fajfer-Kruczek
Ryzyka i zagrożenia dzieci i młodzieży na przykładzie miasta przygranicznego

Prezentowana książka Ilony Fajfer-Kruczek "Ryzyka i zagrożenia dzieci i młodzieży na przykładzie miasta przygranicznego" podejmuje aktualną i jakże ważną problematykę funkcjonowania nastolatków w przestrzeni nadgranicznej. Stwarza ona m.in. warunki do uzyskiwania większej anonimowości po przekroczeniu dziś otwartej granicy ("granicznego mostu") i znalezienia się w środowisku o innych wyznacznikach kulturowych, społecznych, prawnych. Z drugiej strony, przestrzeń nadgraniczna to również większa otwartość na wpływy płynące z ościennego kraju, będące również rezultatem bezpośrednich relacji rówieśniczych, nie zawsze wywierających korzystny wpływ na rozwój młodych ludzi. Nieprzypadkowo więc, w recenzji wydawniczej prezentowanej tu książki, prof. Mariusz Jędrzejko podkreśla, że "publikacja trafia w sedno problemów, które określamy jako ryzyka, zagrożenia i zachowania autodestrukcyjne dzieci i młodzieży. Wychodząc od zagadnień teoretycznych, w tym rozważań ujętych w publikacjach uchodzących m.in. za klasykę tematu, a także nakładając na to siatkę nowych zjawisk związanych z pandemią, Autorka podejmuje własną - właściwie skonstruowaną i uwzględniającą wymogi badań socjologiczno-pedagogicznych - penetrację problemu w perspektywie miasta przygranicznego". Z kolei prof. Tomasz Bajkowski z Uniwersytetu w Białymstoku wskazuje, że prezentowana monografia "wpisuje się we współczesny nurt badań społecznych dotyczących zagrożeń rozwoju i socjalizacji współczesnej młodzieży. Autorka zapowiada we wstępie interdyscyplinarne podejście podejmowanej tematyki z punktu widzenia nauk o bezpieczeństwie, pedagogiki społecznej i resocjalizacyjnej, psychologii i socjologii. Stanowisko to słusznie motywuje tym, że problem terminologiczny i źródła zagrożeń w badanej przestrzeni jaką jest miasto przygraniczne stanowią wypadkową wielu czynników. Wybór Cieszyna jako przestrzeni badawczej był zamierzonym i przemyślanym posunięciem z uwagi na realizowany przez Autorkę projekt badawczy zlecony przez samorząd terytorialny, a wyodrębnione wyniki stanowią interesującą egzemplifikację współczesnych problemów nastolatków". Publikacja stanowi zatem ciekawą prezentację badań, których wyniki wpisują się w dyskurs na temat kierunków działań profilaktycznych w obliczu współczesnych zagrożeń dzieci i młodzieży, które można z powodzeniem przenieść również na inne obszary przygraniczne, i nie tylko.

Małgorzata Kowalik-Olubińska
Dzieci aktorami w przestrzeniach życia społecznego. Sprawczość w sieci relacji

Tytuł i treść prezentowanej publikacji nawiązuje do wyeksponowanej w polu badawczym Childhood Studies idei dzieci-aktorów społecznych i powiązanego z nim pojęcia dziecięcej sprawczości. Autorka opowiada się za rozpatrywaniem konceptu dziecięcej sprawczości z perspektywy relacyjnej, w której jest ona uznawana za fenomen społeczny wyłaniający się z sieci relacji, w jakie wchodzą dzieci z ludzkimi i nie-ludzkimi autorami sprawczości. Zawarte w pracy opisy fenomenu dziecięcej sprawczości w różnych przestrzeniach życia społecznego analizuje Autorka właśnie z tej perspektywy. Stara się zatem pokazać, w jakich sieciach relacji między różnymi aktorami ujawnia się dziecięca sprawczość, jaką pozycję aktora mogą w nich zajmować dzieci i jakie są tego konsekwencje.
Warto w tym przywołać fragmenty recenzji wydawniczych:
"Książka Małgorzaty Kowalik-Olubińskiej pod tytułem Dzieci aktorami w przestrzeniach życia społecznego. Sprawczość w sieci relacji wprowadza w zagadnienie dziecięcej sprawczości z perspektywy relacyjnej i stanowi ważną publikację napisaną z dużą starannością oraz dbałością o jakość merytoryczną i formalną tekstu. Książka ma spójną, klarowną strukturę, a uznanie budzi obszerna i celnie dobrana literatura, głównie anglojęzyczna. Książka zmusza też do refleksji, namysłu, zastanowienia się nad fenomenem dziecięcej sprawczości i dlatego powinna trafić do rąk nauczycieli i kandydatów do tego zawodu, a także do tych rodziców, którym na sercu leży dobro i szczęście dziecka" (dr hab. Krystyna Żuchelkowska, prof. Kolegium Jagiellońskiego - Toruńska Szkoła Wyższa).
"Recenzowana praca jest ważnym głosem tak w teorii pedagogicznej i socjologicznej (ma szeroki i pogłębiony kontekst naukowy), jak i praktyce wychowawczej i edukacyjnej. Jest także głosem dzieci w obszarze komfortu ich życia, praw człowieka, globalizacji, współczesnych zagrożeń klimatycznych, ekonomicznych, manifestowanych przez dzieci w bieżącym życiu i sieci online. Problematyka doskonale wpisuje się w sprawczość działań także na rzecz zrównoważonego rozwoju - obejmujących aktywność samych dzieci, a także na rzecz dzieci, o czym głośno dziś mówią międzynarodowe organizacje, m.in. OMEP - Światowa Organizacja Wychowania Przedszkolnego" (dr Elżbieta Wieczór, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu).

Książka Anny Porczyńskiej-Ciszewskiej pt. "O sztuce wychowania szczęśliwego dziecka" podejmuje niezwykle trudny temat, jakim jest wychowanie szczęśliwego dziecka. Jest to temat trudny podwójnie, ponieważ - jak czytamy we Wstępie - zarówno na temat wychowania, jak i na temat szczęścia "wszyscy wszystko wiedzą" i każdy ma swoją wizję tak szczęścia, jak i wychowania. Równocześnie jest to publikacja podejmująca problematykę, która dotyczy większości ludzi, bowiem jednym z fundamentalnych pragnień niemal wszystkich rodziców jest pragnienie szczęścia swojego dziecka, a wychowanie szczęśliwego dziecka, które będzie potrafiło radzić sobie we współczesnym świecie oraz stworzyć własną rodzinę bez wątpienia stanowi jedno z najważniejszych wyzwań, w obliczu których staje większość rodziców. Oczywiście nie istnieje jedna idealna droga wychowania ani program obejmujący wszystkich czy recepta na właściwe, a w związku z tym przynoszące sukcesy wychowanie, dlatego też Czytelnik nie znajdzie w niniejszej publikacji prostych rad wskazujących, jak wychować szczęśliwe dziecko, zwłaszcza, że charakter tej książki daleki jest od poradnikowego. Niewątpliwym atutem książki jest to, że jako jedna z nielicznych publikacji podejmujących problematykę wychowania szczęśliwych dzieci oparta jest na wiedzy naukowej i przekazuje wypływające z niej wnioski na temat dobrostanu psychicznego dzieci. Wskazują na to w recenzjach wydawniczych, podkreślając również i inne walory książki, zarówno prof. dr hab. Katarzyna Popiołek z Uniwersytetu SWPS - Wydział Psychologii w Katowicach, jak i dr hab. Małgorzata A. Kuśpit z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W książce poruszonych zostało wiele obszarów istotnych dla rozwoju dziecka oraz przybliżono informacje dotyczące czynników sprzyjających wychowaniu dzieci cieszących się umiejętnością doświadczania szczęścia, i co niezwykle ważne, jeśli nie najważniejsze, Autorka omawiając wszystkie te kwestie stara się zawsze pokazać świat widziany oczami dziecka oraz zachęca do przyjęcia jego dziecięcej perspektywy. Dlatego też wszystkie osoby, dla których szczęście dzieci jest szczególnie ważne powinny sięgnąć po lekturę tej książki.

Roberto Cipriani, Paweł Prüfer
Socjologia religii. Ujęcie systemowo-historyczne

"Socjologia religii" to książka, która zapewne zainteresuje nie tylko socjologów, gdyż została w niej podjęta fundamentalna kwestia towarzysząca człowiekowi od zarania dziejów. Jest nią religia, będąca swoistym fenomenem. W tym kontekście rodzą się odwieczne pytania o to, z jakim fenomenem mamy do czynienia? Czy religia jest wpisana w naturę człowieka, czy może tkwi poza nim? Skąd się biorą motywy i z jakiego powodu pojawiają się potrzeby dla aktywności i ekspresji religijnej? Czy religia ma się dobrze, czy może jest zaćmiona i w postępującym kryzysie? Czy jest zjawiskiem na tyle ewidentnym, by wyprowadzić ją z niewidzialności i czystej transcendencji, a wprowadzić konkretnie i z całym jej bogactwem w praktykę życia jednostek i grup społecznych? W końcu, kogo interesuje religia? Czy tylko przedstawiciela homo religiosus, osobę praktykującą religijnie, która chce w swoim codziennym doświadczeniu wykraczać poza czysto empiryczne i racjonalne doświadczenie? A może i tego, kto przygląda się doświadczeniu religijnemu z pozycji obserwatora, badacza, socjologa? Na te i na wiele innych pytań próbują odpowiedzieć autorzy książki, wybitny badacz dziedziny Roberto Cipriani oraz polski socjolog Paweł Prüfer. Autorzy chcą "przemawiać" głosami i poglądami bardzo wielu przedstawicieli obszarów dotyczących tematyki religijnej, zwłaszcza socjologów religii. W tym obszernym opracowaniu, liczącym ponad 600 stron jest miejsce dla ujęcia bardzo uniwersalnego, szerokiego, wieloparadygmatycznego, a jednocześnie dla podejścia realizowanego w poszczególnych wąskich odsłonach, a więc także precyzyjnego i uściślonego. Takie spojrzenie, historyczno-systematyczne, trafia do rąk polskiego Czytelnika, który będzie mógł podążać długą i fascynującą drogą lektury po zawiłościach zjawiska religii i religijności, wpatrując się w dawne, jak i we współczesne postaci ekspresji i form religijnych. W szczególnym i zasadniczym horyzoncie poznawczym będzie to przygoda, podczas której może dojść do zrozumienia wagi i osobliwości tego szczególnego związku, jaki konstytuuje się pomiędzy religią i społeczeństwem. W tym miejscu warto przywołać chociaż po kilka zdań z recenzji wydawniczych wybitnych znawców podjętej w książce problematyki. I tak prof. dr hab. Janusz Mariański stwierdza: "Socjologia religii w Polsce wzbogaca się o nowe ważne opracowanie pt. Socjologia religii. Ujęcie systematyczno-historyczne, autorstwa dwóch socjologów, znanego w światowej socjologii religii włoskiego socjologa Roberto Ciprianiego i wybijającego się w polskiej socjologii religii młodszego pokolenia polskich socjologów Pawła Prüfera. Jest ono doskonałą syntezą myśli religijnosocjologicznej, ukazanej częściowo w kontekście antropologii kultury, historii religii, a nawet filozofii i teologii, o ile niektórzy badacze - oprócz socjologii religii - prezentowali te dyscypliny naukowe. Publikacja Roberto Ciprianiego i Pawła Prüfera przybliża nas wyraźnie do takiego momentu, w pełni adekwatnego przedstawienia systematyczno-historycznego rozwoju socjologii religii w kontekście europejskim i północnoamerykańskim. Socjologiczny dyskurs z ziemi włoskiej do polskiej, o swoistej i oryginalnej narracji, będzie cieszył się z pewnością ogromnym zainteresowaniem, i to nie tylko w środowiskach profesjonalnych socjologów religii." Z kolei prof. dr hab. Wojciech Świątkiewicz zwraca uwagę na to, że recenzowany przez niego ".podręcznik do socjologii religii w swej pierwotnej i głównej części zredagowany przez prof. Roberto Ciprianiego w formule wykładu systematyczno-historycznego jest też w pewnym sensie prezentacją dziejów socjologii światowej. Pierwsza, włoska edycja podręcznika pochodzi z roku 1997. W wydaniu przygotowanym dla Czytelnika polskiego prof. R. Cipriani przedstawia także dzieje własnego podręcznika i jego recepcji w światowym środowisku socjologicznym. To są znakomite rekomendacje jednoznacznie uzasadniające podjętą przez Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT we współpracy z Centrum Profilaktyki Społecznej inicjatywę."

Ewa Borowiec
Poznawczy aspekt procesu kształcenia ukierunkowany na zrównoważony rozwój

Książka Ewy Borowiec zatytułowana "Poznawczy aspekt procesu kształcenia ukierunkowany na zrównoważony rozwój" wpisująca się w obszar dydaktyki ogólnej zawiera propozycję poszerzenia pola poznawczego tej dyscypliny pedagogiki. Wychodzi ona z założenia, że współczesne przemiany procesu kształcenia wynikają z różnicowania jego przebiegu oraz potrzeby ukierunkowania zarówno dydaktyki ogólnej, jak i dydaktyk szczegółowych na wartości zrównoważonego rozwoju. Jak zauważa w recenzji wydawniczej prof. dr hab. Stanisław Palka, "Autorka trafnie rozważa aspekty zrównoważonego rozwoju: ekonomiczne, ekologiczne i społeczne, podkreśla związane z nimi wartości przyrodnicze i społeczne wskazując na potrzebę dbałości o dobro obecnych i przyszłych pokoleń, potrzebę godnego życia w środowisku społecznym, przyrodniczym i technicznym". Wątek ten pojawia się również w recenzji dr hab. Anny Karpińskiej, która wskazuje na to, że w publikacji został podjęty "bardzo ważny i wciąż aktualny problem dotyczący realizacji w praktyce koncepcji zróżnicowanego rozwoju". Kontynuując, Autorka recenzji zauważa, że książka Ewy Borowiec wnosi istotny wkład w dyskusję w zakresie koncepcji metodologicznej badań nad kształceniem do zrównoważonego rozwoju, co wymaga szczególnego odnotowania, gdyż zagadnienie to, w warunkach polskich, dotychczas względnie rzadko jest podejmowane, a tym samym podjęta próba posiada duże znaczenie.
Zwracając uwagę na to, że jednym z głównych celów publikacji jest przedstawienie poznawczego aspektu procesu kształcenia, należy odnotować, że ujęto go w postaci relacji poznawczej zachodzącej między uczniem a przedmiotem jego poznania, akcentując zarazem rolę nauczyciela w jej tworzeniu. W procesie kształcenia w tej relacji następuje łączenie naturalnych/biologicznych cech poznawania ludzi z jej kulturowymi wzorcami nabywania umiejętności poznawczych, budowania wiedzy. Kolejnym celem publikacji jest przedstawienie funkcji relacji poznawczej w strukturze procesu kształcenia oraz stabilizacji jego przebiegu. Wprowadzenie zmiennej - relacji poznawczej do teorii procesu kształcenia może dynamizować jej rozwój. Jej praktyczne funkcjonowanie przedstawiono na przykładzie projektu koncepcji kształcenia w edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Ewelina Kawiak
Elementy metody George'a Polya w matematycznej edukacji wczesnoszkolnej

Książka "Elementy metody George'a Polya w matematycznej edukacji wczesnoszkolnej" porusza istotny z punktu widzenia teorii i praktyki pedagogicznej temat nauczania matematyki w klasach początkowych. W publikacji wyeksponowano heurystyczną metodę G. Polya oraz ukazano możliwość jej praktycznego wykorzystania w pracy z uczniami w młodszym wieku szkolnym. Ponadto publikacja zawiera wyniki badań Autorki książki - Eweliny Kawiak - dotyczące wpływu zastosowania heurystycznej metody G. Polya na umiejętność rozwiązywania matematycznych zadań problemowych przez uczniów klas trzecich szkoły podstawowej. Książka skierowana jest w szczególności do studentów oraz nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, którzy chcą wzbogacić swój warsztat pracy i którzy poszukują skutecznych sposobów na rozwijanie umiejętności rozwiazywania zadań przez uczniów. Na tę, a więc nie tylko naukową, ale i metodyczną wartość książki wskazuje w recenzji wydawniczej dr hab. Krystyna Żuchelkowska, prof. Kolegium Jagiellońskiego - Toruńska Szkoła Wyższa, pisząc: "Książka Eweliny Kawiak wpisuje się w nurt rozważań związanych z polepszaniem jakości edukacji wczesnoszkolnej i stanowi istotny oraz twórczy krok w kierunku doskonalenia działań pedagogicznych nauczyciela związanych z wprowadzaniem uczniów klas młodszych w świat matematyki. Dlatego też będzie dobrze służyła nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej i kandydatom do tego zawodu we wprowadzaniu ożywczych zmian w zakresie kształtowania pojęć i umiejętności matematycznych najmłodszych uczniów". Z kolei dr hab. Irena Polewczyk, prof. Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w recenzji wydawniczej akcentuje to, ".że na szczególną uwagę zasługuje podrozdział poświęcony etapom rozwiązywania zadań i problemów. Zawiera on cenne wskazówki dla nauczyciela do pracy z uczniem w zakresie zadań tekstowych, opatrzone dozą humoru charakterystyczną dla G. Polya, która może być podstawą do sprawnego i efektywnego przejścia przez każdy etap pracy w rozwiązywaniu zadań".

Sebastian Mrózek
Osoba z niepełnosprawnością w strategiach gminnych. Analiza wybranych zagadnień w perspektywie inkluzji społecznej i edukacyjnej

"Osoba z niepełnosprawnością w strategiach gminnych. Analiza wybranych zagadnień w perspektywie inkluzji społecznej i edukacyjnej" - to tytuł kolejnej książki, wydanej drukiem przez Wydawnictwo Edukacyjnego "Akapit" w serii "Problemy Pracy Socjalnej". Jej Autor - Sebastian Mrózek, jak zauważa w recenzji wydawniczej prof. Jolanta Zielińska z Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, ".w oryginalny, spójny, przejrzysty, naukowy, a jednocześnie bardzo przystępny dla czytelnika sposób pokazuje niełatwą w odbiorze, społecznie istotną i wrażliwą problematykę dotyczącą osób z niepełnosprawnościami, w tym ich funkcjonowania w społeczeństwie". Recenzentka zwraca uwagę na to, że z jednej strony ukazane zostały w książce już podejmowane i spotykane w obszarze funkcjonowania gmin kierunki działań podnoszących jakość życia osób z niepełnosprawnością, z drugiej zaś wskazane zostały możliwe kierunki dalszych działań w tym zakresie. Z kolei prof. Krzysztof Piątek z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, w swojej recenzji wydawniczej m.in. pisze: "Jako ważne i pogłębione uznaję wątki o relacjach między inkluzją a integracją, ukazanie wskaźników i modeli inkluzji społecznej oraz sposobów jej uzyskiwania, a także przybliżenie założeń edukacji inkluzyjnej. Czytelników z pewnością zainteresuje przedstawienie istoty, specyfiki i korzyści wynikających z wprowadzenia do strategii gminnych problematyki osób z niepełnosprawnościami". Można więc wnioskować, że książka spotka się z zainteresowaniem zarówno badaczy podejmujących w swoich eksploracjach tematykę niepełnosprawności i pracy socjalnej, jak i praktyków, w tym i osoby odpowiedzialne na poziomie gmin za wyznaczanie i realizację działań na rzecz osób z niepełnosprawnością. Warto też, aby z książką zapoznali się studenci z takich kierunków jak pedagogika (zwłaszcza specjalna) oraz praca socjalna.

Piotr Mosiek, Mirosław Radoła
W kręgu szkoły i środowiska. Wybrane konteksty relacyjne

Relacji szkoła - środowisko poświęcono już niejedną książkę, czy też artykuł. Okazuje się jednak, że są obszary, które były pomijane, marginalizowane lub też i takie, które wymagają nowego, odkrywczego spojrzenia ze względu chociażby na dynamiczny charakter przemian zachodzących wewnątrz zarówno szkoły i środowiska, jak i wzajemnych, niejednokrotnie bardzo złożonych, powiązań. Naprzeciw potrzebie takiego spojrzenia, i to wielowymiarowego, wychodzi książka Piotra Mośka i Mirosława Radoły zatytułowana "W kręgu szkoły i środowiska. Wybrane konteksty relacyjne". I właśnie podtytuł książki stanowi klucz do pełnego zrozumienia intencji jakimi kierowali się Autorzy wybierając do książki wcześniejsze swoje teksty - najczęściej zaktualizowane - jak i zamieszczając nowe, publikowane na prawach pierwodruku. I jak to ujmują, ze skromnością sami Autorzy, "prezentowane szkice są drobnym, acz swoistym świadectwem czasu i dokonujących się w oświacie zmian". Dodać należy, że są one nie tylko niezwykle ważnym i aktualnym świadectwem, ale i "komentarzem", co podkreśla w przedmowie do książki prof. Lech Witkowski ("W stronę myślenia relacyjnego o szkole"), i na co zwraca także uwagę w recenzji wydawniczej prof. Andrzej Radziewicz-Winnicki, którzy rekomendują książkę Czytelnikom zainteresowanym kondycją szkoły i relacjami łączącymi tę instytucję ze środowiskiem, i to nie tylko lokalnym.

Warto w tym miejscu oddać głos Autorom książki:

"Tak samo jak zmienia się otaczająca rzeczywistość, jak transformuje przestrzeń normatywna, jak narasta wielowymiarowość przestrzeni oraz środowisk wychowawczych, jak adaptuje się do tego burzliwego otoczenia i przeobraża się współczesna szkoła - tak samo zmieniają się relacje zachodzące pomiędzy tą właśnie instytucją edukacyjną a środowiskiem jej funkcjonowania. Naszym zamiarem, podszytym głęboką świadomością o fragmentaryczności i niedoskonałości jego realizacji, było zaprezentowanie dynamiki zmian tych relacji, czasami też i względnie nowych przestrzeni, w jakich one zachodzą. Stąd też refleksje na temat: przeobrażeń normatywnych kształtujących szkołę teraźniejszości, szkołę wrażliwą na arytmię egzystencji społecznej jej uczniów, wrażliwą na wykluczenie i marginalizację społeczną oraz zdolną do niesienia wielowymiarowej pomocy; środowiskowych determinantów funkcjonowania szkoły oraz wpływu kapitału społecznego na uczniowskie osiągnięcia oraz wyniki egzaminów zewnętrznych (gimnazjalnych), stanowiących już dzisiaj swoiste wspomnienie i przebrzmiałe świadectwo quasi-reformy oświatowej ostatnich kilku lat; szkoły wiejskiej oraz jej roli i wpływu na codzienne funkcjonowanie społeczności lokalnej; czy wreszcie też - samorządowego partnerstwa edukacyjnego jako podstawowego czynnika rozwoju szkoły i jej środowiska, jako kluczowego mechanizmu dokonywanej modernizacji lokalnych środowisk człowieczej egzystencji."

Michał Białkowski, dk. Waldemar Rozynkowski (red.)
Prymas i Papież. Studia poświęcone prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu i papieżowi Janowi Pawłowi II

Książka "Prymas i Papież. Studia poświęcone prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu i papieżowi Janowi Pawłowi II", jak piszą we Wstępie jej Redaktorzy, ".powstawała przez kilka lat. Jej początki wiążą się z konferencją naukową , zorganizowaną przez Klub Inteligencji Katolickiej w Toruniu oraz Wydział Duszpasterski Kurii Diecezjalnej Toruńskiej z okazji 40. rocznicy wyboru metropolity krakowskiego kard. Karola Wojtyły na Stolicę św. Piotra Apostoła". Jej pokłosie zostało- istotnie wzbogacone przez opracowania autorstwa badaczy reprezentujących takie dyscypliny naukowe jak: filozofia, historia, nauki polityczne, teologia. Zostały one ujęte w dwie części - pierwszą poświęconą Prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu i drugą poświęconą Papieżowi Janowi Pawłowi II z uwzględnieniem również okresu sprzed pontyfikatu. W szczególny sposób odnotowano związki obu Mężów Kościoła z terenem obecnego województwa kujawsko-pomorskiego.

Termin ukazania się publikacji drukiem, za sprawą jej Redaktorów naukowych - Michała Białkowskiego i dk. Waldemara Rozynkowskiego - nie jest przypadkowy, gdyż poprzedził szczególne wydarzenie, o znacznie szerszym wymiarze niż tylko religijny, za jakie niewątpliwie należy uznać beatyfikację Prymasa Tysiąclecia - kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Warto również odnotować, że książka została wzbogacona wyborem fotografii o charakterze wręcz unikatowym, bo użyczonym nie tylko przez archiwa diecezjalne, ale i pomniejsze instytucje kościelne oraz osoby prywatne.

Druk książki został sfinalizowany dzięki wsparciu finansowemu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Jej ostateczna postać jest efektem współpracy edytorskiej dwóch toruńskich oficyn: Jagiellońskiego Instytutu Wydawniczego i Wydawnictwa Edukacyjnego "AKAPIT".

Dystrybucja książki - Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu

Jan Sebastian Meler
Wykonawcy wyroków śmierci w Polsce w XX wieku. Historia nieznana

Książka Jana Sebastiana Melera "Wykonawcy wyroków śmierci w Polsce w XX wieku. Historia nieznana", to książka, która nie tylko zainteresuje historyków i prawników. Na pewno sięgną po nią przedstawiciele i innych dyscyplin nauki: socjologii, pedagogiki penitencjarnej oraz psycholodzy i psychiatrzy interesujący się "mroczną" stroną ludzkiej osobowości. Co więcej, książka ta znajdzie szeroki odzew wśród czytelników niebędących naukowcami, ale pasjonujących się literaturą faktu, a i sensacji. I tu trzeba wskazać na trafność podtytułu książki, gdyż rzeczywiście dotyka ona historii nieznanych, często głęboko skrywanych za przeróżnymi klauzulami typu "tajne przez poufne", o których do niedawna nie tylko, że nie wolno było pisać, ale i nie wypadało zajmować opinii publicznej. Autor tej, niewątpliwie naukowej monografii, w przystępny sposób prowadzi czytelnika przez dzieje katowskiej profesji poczynając od ginącego w mrokach średniowiecza urzędu kata, poprzez okres zaborów, aby już w zasadniczy sposób skoncentrować się - zgodnie z poczynioną w tytule zapowiedzią - na okresie II Rzeczypospolitej, czasach II wojny światowej oraz okresie PRL-u, kiedy to w okresie represji stalinowskich kaci wykonywali wyroki śmierci zapadające na polityczne zlecenie. Ten chronologiczny przegląd domykają dwa rozdziały, w których Jan S. Meler zajmuje się nietypowymi metodami egzekucyjnymi z wyłączeniem udziału wykonawców kar śmierci oraz prezentuje i analizuje życiorysy wybranych katów.

Ludwik Stanisław Szuba
Polityka oświatowa państwa polskiego w latach 1955-1970

Książka "Polityka oświatowa państwa polskiego w latach 1955-1970" autorstwa Ludwika S. Szuby dotyczy dziejów oświaty w okresie pełnienia funkcji I sekretarza KC PZPR przez Władysława Gomułkę, który de facto posiadał pełnię władzy w PRL. Jak stwierdza Autor książki w jej Wstępie: "Były to czasy rządów Władysława Gomułki, pełne nadziei i rozczarowań, gdyż mimo sukcesów oświatowych w pierwszych latach po wojnie, a zwłaszcza wprowadzenia powszechnego kształcenia, likwidacji analfabetyzmu, możliwości ukończenia pełnych szkół podstawowych przez dzieci wiejskie, zwiększenia liczby szkół średnich i uczącej się młodzieży oraz rozbudowy szkolnictwa wyższego - szkoła stała się terenem walki politycznej, instrumentem indoktrynacji i miejscem, gdzie budowano nowego, posłusznego władzy człowieka socjalizmu. Piętnem partii znaczono programy i treści nauczania, które zanim trafiły do szkół w postaci zarządzeń i powielaczowych instrukcji, musiały być zatwierdzane na plenach czy zjazdach PZPR". Treść książki oparta została na wnikliwych analizach mało dotychczas poznanych dokumentów źródłowych znajdujących się nie tylko w Archiwum Akt Nowych, czy Archiwum IPN, ale także w wybranych wojewódzkich archiwach państwowych oraz kuratoriów oświaty. Należy więc zgodzić się z Autorem, że "książka uzupełnia lukę poznawczą w literaturze opisującej politykę oświatową państwa polskiego i sposoby jej realizacji w latach 1956-1970", tym bardziej, że podjęto w niej nie tylko wysiłek opisania, ale także i usystematyzowania faktów związanych z organizacją oświaty i wychowania oraz przeanalizowania polityki państwa wobec różnych sfer życia publicznego i społecznego, w które wpisuje się działalność dydaktyczna i wychowawcza szkoły. W wyniku takiego podejścia Czytelnik odnajdzie w książce bogaty zasób informacji dotyczący relacji państwo - Kościół katolicki, co przekładało się m.in. na kwestię nauczania religii w szkołach, jak też relacji z rodzicami czy też organizacjami młodzieżowymi. Walorem książki jest również to, że tytułowa tematyka została ukazana w szerszym kontekście wydarzeń politycznych, społecznych oraz ekonomicznych. Należy odnotować, że książka Ludwika S. Szuby ukazała się w interdyscyplinarnej serii "Monografie Kolegium Jagiellońskiego" będącej efektem współpracy edytorskiej Jagiellońskiego Instytutu Wydawniczego i Wydawnictwa Edukacyjnego "AKAPIT".

Przemysław Chmielecki
(Nie)zależność uniwersytetu. Spory i dyskusje o kształt dydaktyki i nauki akademickiej w Polsce

Treść obszernej książki "(Nie)zależność uniwersytetu. Spory i dyskusje o kształt dydaktyki i nauki akademickiej w Polsce", jak to podkreśla jej Autor Przemysław Chmielecki, skupia się "na rozpoznaniu istoty i kontekstów oraz opisaniu aktualnej sytuacji polskiego szkolnictwa wyższego wraz z jego problemami oraz uwikłaniem w sieć potencjalnych zależności wewnętrznych i zewnętrznych. Przedmiotem badań są więc wymiary zależności i niezależności współczesnego polskiego uniwersytetu ujmowanego holistycznie na tle innych instytucji szkolnictwa wyższego, a także ich znaczenie dla teleologii działalności uniwersyteckiej". Jako wymowną rekomendację prezentowanej tu książki, Czytelnikowi zainteresowanemu najnowszą historią i współczesnością polskiego szkolnictwa akademickiego ukazaną w wymiarze interdyscyplinarnym i na tle wybranych europejskich modeli szkolnictwa, warto przywołać fragmenty recenzji wydawniczych. I tak, prof. dr hab. Józef Górniewicz m.in. akcentuje to, iż ".praca zawiera podstawowe idee obecne w dyskusji nad systemem szkolnictwa wyższego i rolą współczesnych uniwersytetów w życiu publicznym. Autor ujawnia głęboką erudycję w tym zakresie. Przestudiował wnikliwie wiele tekstów naukowych, dokumentów z zakresu legislatury, wspomnień i wypowiedzi wybitnych uczonych i znawców tej problematyki". Z kolei prof. dr hab. Zdzisław Wołk, podkreślając że uniwersytet będący wiodącą instytucją szkolnictwa wyższego w Polsce, podlegającego od wielu lat rozmaitym zmianom, jest w swojej działalności "uwarunkowany wieloma czynnikami zarówno wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi. Autor wyraźnie to akcentuje i prezentuje w swojej monografii. Przeprowadzone przez Niego wnikliwe analizy ukazujące uwikłanie uniwersytetu w szereg zależności umożliwiły ustosunkowanie się do postawionej hipotezy. Autor wykazał, że współcześnie pełna autonomia uniwersytetu jest niemożliwa". Warto również odnotować, że Przemysław Chmielecki nie unika w swojej książce podjęcia trudnych kwestii, takich chociażby jak: biurokratyzacja nauki i szkolnictwa wyższego, "skostnienie" akademickie, wypaczenie relacji "mistrz - uczeń", zgoda na bylejakość, ocena parametryczna uczonych i placówek naukowych.

Książka "Wychowanie wobec współczesnych wyzwań" autorstwa Eugeniusza Suwińskiego potwierdza wyraźnie rysującą się obecność szeroko pojętej problematyki edukacyjnej w interdyscyplinarnej serii "Monografie Kolegium Jagiellońskiego" będącej efektem współpracy edytorskiej dwóch toruńskich oficyn: Jagiellońskiego Instytutu Wydawniczego i Wydawnictwa Edukacyjnego "AKAPIT". Jak zostało to zaakcentowane we Wstępie przez Autora prezentowanej tu książki, podjął on "wielowątkowo problematykę wychowania, która jest inspirowana założeniem, że rezultatem wychowania nie ma być jakaś gotowa osobowość, lecz zainicjowanie, pobudzenie i nadanie kierunku rozwoju tej osobowości we wszystkich jej obszarach". Na całość publikacji składają się trzy rozdziały - części. W pierwszej obecna jest pogłębiona analiza wychowania pojmowanego jako proces wartościowania przebiegający w złożonych okolicznościach wyznaczonych z jednej strony tradycją, patriotyzmem, wspólnotowością, z drugiej zaś procesami globalizacji. W kolejnej części, noszącej tytuł "Wychowanie jako rodzaj praktyki społecznej - oczekiwania wobec edukacji", edukacja rozumiana jest jako proces "wyprowadzania z niższego poziomu wiedzy na wyższy, doprowadzania do zmiany postaw, zmiany przekonań, zmiany zachowań, podniesienia na wyższy poziom umiejętności.". W tym kontekście szczególną uwagę Autora skupiły kwestie łączące się m.in. z rolą edukacji zdrowotnej w rozwijaniu umiejętności życiowych, edukacją inkluzyjną przeciwdziałającą marginalizacji i wykluczeniu społecznemu oraz zdalnej edukacji w erze cyfryzacji, co nabiera dodatkowego wymiaru w czasie pandemii COVID-19. Część trzecia zatytułowana "Holistyczny wymiar współczesnego wychowania" zawiera szeroki wachlarz refleksji pedagoga odnośnie m.in. takich zagadnień jak starzenie się i starość, wartość zdrowia i szczęścia oraz dobra wspólnego i postawy obywatelskiej, a także wychowania w erze postmodernistycznego społeczeństwa globalnego. Całość wieńczy podsumowanie noszące tytuł "Myślenie wertykalne i lateralne". Zawarta została w nim refleksja akcentująca to, iż każdy pedagog "powinien wyjść poza tradycyjny schemat aktywności dydaktyczno-wychowawczej z młodym pokoleniem". Co więcej, powinien uwzględnić wielość rozwiązań alternatywnych, gdyż dopiero to pozwala dostrzec pewne luki i sprzeczności w poznawanej rzeczywistości", co jest jednym z wyznaczników działań dobrego pedagoga.

Michał Z. Dankowski
Kryzys konstytucyjny w Hiszpanii początku XXI w. Szkice prawnoustrojowe: geneza - rozwój - perspektywy

Kolejna pozycja z serii wydawniczej "Monografie Kolegium Jagiellońskiego" nosi tytuł: "Kryzys konstytucyjny w Hiszpanii początku XXI w. Szkice prawnoustrojowe: geneza - rozwój - perspektywy". Jej autorem jest Michał Zbigniew Dankowski. Tytułowe zagadnienie Autor rozpatruje w szerokiej perspektywie historycznej sięgając aż do epoki prekonstytucyjnej, a także dużo uwagi poświęca dziewiętnastowiecznym konstytucjom, burzliwym dziejom tego kraju w pierwszej połowie dwudziestego wieku, a także Konstytucji Królestwa Hiszpanii z 1978 roku i koncepcji państwa autonomii. Odnosząc się do ostatniego z wymienionych zagadnień należy podkreślić, że Autor swoją uwagę koncentruje głównie na separatyzmie katalońskim (w mniejszym stopniu podejmując kwestie nacjonalizmu baskijskiego), widzianym zarówno z perspektywy zapisów konstytucyjnych, jak i prawa międzynarodowego. Całość dopełnia studium poświęcone perspektywie reform ustroju Hiszpanii, a także bogata bibliografia obejmująca zarówno pozycje literatury, jak i wykaz wykorzystanych dokumentów i materiałów źródłowych (w dużym stopniu w języku hiszpańskim).

Joanna Górska-Szymczak, Grzegorz Górski
Einen Schaden vergüten, czyli o imperatywie wynagrodzenia szkód popełnionych przez Niemców w Polsce w latach 1939-1945

Prezentujemy kolejną publikację, która ukazała się w ramach interdyscyplinarnej serii "Monografie Kolegium Jagiellońskiego". Jej tytuł to: "Einen Schaden vergüten, czyli o imperatywie wynagrodzenia szkód popełnionych przez Niemców w Polsce w latach 1939-1945". Jej autorami są: Joanna Górska-Szymczak i Grzegorz Górski, którzy we Wstępie piszą: "Polska, mimo że była pierwszą - nie tylko w sensie czasowym, ale i z racji poniesionych strat - ofiarą tej wojny, nigdy nie uzyskała praktycznie żadnej rekompensaty z tytułu doznanych szkód. Rozwój wydarzeń po II wojnie światowej, w szczególności zaś podział świata na dwa zwalczające się obozy, zamknęły Polsce drogę do uzyskania uczciwej rekompensaty. Polska bowiem znalazła się w tej zimnej wojnie po stronie przeciwnej wobec prawnego sukcesora III Rzeszy - Niemieckiej Republiki Federalnej. Zimnowojenne zmagania skutecznie zamknęły drogę do sprawiedliwej rekompensaty". Autorzy eksponują w książce to, że: 1) niemieckie zbrodnie popełnione w czasie II wojny światowej zostały poprzedzone ludobójczymi kampaniami na początku XX wieku na terenie Namibii i Tanzanii, a tym samym zbrodnie okresu hitlerowskiego stanowiły kontynuację ich wcześniejszych zbrodniczych działań i nie można ich wiązać wyłącznie z hitlerowską ideologią narodowosocjalistyczną; 2) dokonane przez władze PRL zrzeczenie się roszczeń reparacyjnych wobec Niemiec nie może być uznane jako prawnie wiążące. Podając te i inne argumenty Autorzy puentują: "Stąd chcielibyśmy, aby niniejsza publikacja stała się właśnie elementem poważnej debaty na drodze do budowania szerszego konsensusu narodowego w sprawie podjęcia skutecznych zabiegów o uzyskanie dla Polski i Polaków należnych im od Niemiec reparacji wojennych".

Adam Machowski
Ut omnes aliquam partem habeant in principatu. Uczestnictwo obywateli w życiu politycznym wspólnoty w myśli Tomasza z Akwinu

Monografia "Ut omnes aliquam partem habeant in principatu. Uczestnictwo obywateli w życiu politycznym wspólnoty w myśli Tomasza z Akwinu", której autorem jest ks. dr Adam Machowski poszerza i wzbogaca w istotny sposób zakres tematyczny interdyscyplinarnej serii "Monografie Kolegium Jagiellońskiego" będącej efektem współpracy Wydawnictwa Edukacyjnego "Akapit" z Jagiellońskim Instytutem Wydawniczym oraz z Kolegium Jagiellońskim - Toruńską Szkołą Wyższą. W uzasadnieniu podjęcia prac nad przygotowaniem do druku prezentowanej tu książki jej autor przywołuje pogląd wybitnego filozofa francuskiego Jacguesa Maritaina, który twierdził, że niektóre zasady - principia w myśli Tomasza z Akwinu odnoszące się do polityki nie zostały jeszcze wydobyte i należycie przeanalizowane. Wśród nich szczególne miejsce - zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i praktycznym - zajmuje według Adama Machowskiego partycypacja polityczna obejmująca uczestnictwo obywateli w życiu wspólnoty. I pomimo że od powstania traktatów Tomasza z Akwinu minęły wieki, to zawarta w nich myśl dostarcza ożywczej inspiracji do zrozumienia i zastosowania obywatelskiego uczestnictwa, zwłaszcza w życiu politycznym. Jak bowiem czytamy w końcowej części monografii, dziś gdy rośnie liczba ludzi doświadczających z różnych powodów wykluczenia z życia społecznego i politycznego, jakby na przekór oficjalnym programom, "Akwinata w swym myśleniu o uczestnictwie byłby pewnie głośnym krytykiem postępującej oligarchizacji życia politycznego i społecznego i centralizowania władzy w ręku nielicznych (niekoniecznie czynnych polityków)". Przemyślenie i odczytanie na nowo spuścizny Tomasza z Akwinu odnoszącej się do partycypacji politycznej może też przyczynić się do poprawy funkcjonowania zarówno Unii Europejskiej, jak i poszczególnych państw, a droga ku temu wiedzie poprzez większy i bardziej aktywny "udział w rządzeniu". Warto również odnotować, że przygotowując swoją monografię A. Machowski pracował przede wszystkim na tekstach źródłowych w języku łacińskim, co wynikało zarówno z braku niektórych tłumaczeń, jak i niedostatków w zakresie literatury odnoszącej się do kwestii partycypacji politycznej.

Książka Barbary Tomali zatytułowana "Cukrzyca typu 2. Jakość życia pacjentów" zawiera szczegółowe wyniki badań, których celem było uzyskanie informacji na temat stylu ży?cia pacjentów dotkniętych cukrzycą typu 2, ich nawyków żywieniowych oraz wiedzy na temat zachowań prozdrowotnych. Prezentacja wyników została poprzedzona rozdziałem, w którym Autorka odnosi się do cukrzycy jako problemu nie tylko medycznego, ale i społecznego. Wskazuje, że predyspozycją dla rozwoju cukrzycy jest szeroko rozumiany styl życia pacjenta, w tym jego składowe, takie jak brak przestrzegania zasad zdrowego żywienia, brak ak-tywności fizycznej, stres, sięganie po używki. Nie bez znaczenia są również choroby współistniejące, w tym nad?ciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, lipidemia, otyłość. W tej sytuacji - co zostało podkreślone w książce - znaczenia nabiera promocja aktywnego stylu życia, w tym ograniczenie siedzącego trybu życia oraz edukacja w zakresie samozarządzania cukrzycą i jego wspieranie. Warto również odnotować, że prezentacja wyników badań wykonana została w sposób przejrzysty, zrozumiały dla przeciętnego czytelnika, a nie tylko dla specjalistów. Ponadto została ona zwieńczona szczegółowymi, w klarowny sposób przedstawionymi wnioskami oraz konkluzjami. Wszystko to sprawia, ze recenzenci wydawniczy książki (dr hab. Bożena Zboina, prof. WSBiP w Ostrowcu Świętokrzyskim oraz dr Małgorzata Chmielewska z UT-H w Radomiu) zgodnie podkreślają, że jej lektura przyczyni się do lepszego zrozumienia istoty choroby i osób nią dotkniętych, tak przez lekarzy, pielęgniarki, studentów medycyny oraz pacjentów, jak i szeroki kręg czytelników.

Urszula Michalik-Marcinkowska, Paweł Lejman, Halina Kulik (red.)
Aktualne problemy gerontologii wyzwaniem dla zdrowia publicznego. Wymiar społeczny

Prezentowana książka zatytułowana "Aktualne problemy gerontologii wyzwaniem dla zdrowia publicznego. Wymiar społeczny" jest wprawdzie pracą zbiorową, to jednak posiada charakter monografii o wyraźnie określonej tematyce. Jest to zasługą jej redaktorów naukowych w osobach: Urszula Michalik-Marcinkowska, Paweł Lejman, Halina Kulik. Na jej strukturę składają się trzy części. I tak, część pierwsza nosząca tytuł "Miejsce i obraz seniora w przestrzeni publicznej - możliwości i niebezpieczeństwa" zawiera zarówno teksty odwołujące się do wyników badań empirycznych, jak i zrealizowanych w oparciu o kwerendę literatury. Ukazują one społeczny wizerunek seniorów oraz "piękno w dojrzałym wieku", jak też i scharakteryzowano w nich przestępstwa popełniane wobec seniorów i kwestie etyki, a de facto jej brak w tzw. "srebrnym interesie".
Kolejna część wyraźnie w swojej zawartości skupia się na zdrowiu psychicznym seniorów i pokonywaniu problemów z tym wiążących się.
Ostatnia, trzecia - najobszerniejsza - część nosząca wymowny tytuł "Państwo dla seniora" obejmuje sześć opracowań podejmujących kwestie aktywizacji seniorów, wykorzystania ich potencjału, organizacji przestrzeni życia, standardów w zakresie kształtowania form opieki długoterminowej, czy też prawnych zagadnień związanych z dysponowaniem przez seniorów swoim majątkiem. Zwieńczeniem tej części jest studium odnoszące się do uprawnień osób starszych jako elementu kształtowania polityki senioralnej państwa w kontekście prawa polskiego i międzynarodowego. Na interdyscyplinarny charakter monografii zwraca uwagę, w recenzji wydawniczej, dr hab. Grzegorz Głód, prof. Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach pisząc: "Recenzowana monografia stanowi wartościowe opracowanie z punktu widzenia naukowego oraz praktyki zdrowia publicznego. Poruszane w kolejnych rozdziałach kwestie stanowią spójną całość i mogą stać się inspiracją dla przyszłych badań naukowych w obszarze gerontologii, zarządzania publicznego i polityki społecznej oraz działań podejmowanych praktycznie w sektorze ochrony zdrowia i w dziedzinach bezpośrednio lub pośrednio z nim związanych". Warto więc, aby książka ta znalazła się w zbiorach nie tylko bibliotek naukowych z zakresu różnych dyscyplin, ale też w bibliotekach pedagogicznych i publicznych, nie wspominając o zasobach metodycznych instytucji i placówek realizujących działania na rzecz seniorów.

Agata Rzymełka-Frąckiewicz, Teresa Wilk (red.)
Problematyczność rozwoju człowieka w obszarze edukacji i kultury współczesnej. Socjopedagogiczne szkice polemiczne

Polecając pracę zbiorową pt. "Problematyczność rozwoju człowieka w obszarze edukacji i kultury współczesnej. Socjopedagogiczne szkice polemiczne" należy zwrócić uwagę na to, że Agata Rzymełka-Frąckiewicz i Teresa Wilk, będące jej redaktorkami naukowymi, przyjęły - formułując strukturę książki - założenie, iż funkcjonowanie jednostki w perspektywie minionych stuleci zawsze było wyznaczone wielością czynników, które determinowały możliwości indywidualnego rozwoju oraz kreowania scenariusza życiowego. Czynniki geograficzne, biologiczne, społeczno-kulturowe i ekonomiczne warunkowały zasadniczo możliwości i kierunek rozwoju danej jednostki. Postęp technologiczny i cywilizacyjny sprawił, że i sfera rozwoju społecznego uległa przeobrażeniom, umożliwiając m.in. powszechność edukacji, a tym samym wybór drogi kształcenia i rozwoju. Warto jednak zauważyć, że nawet w krajach, w których zasada powszechności w obszarze edukacji jest realizowana, istnieje szereg nieprawidłowości, które ograniczają pełny i satysfakcjonujący rozwój człowieka. Przyczyn tego stanu należy upatrywać zarówno w globalnych przemianach, szerokiej migracji, a zatem i zjawisku wielokulturowości, w pauperyzacji wielu środowisk społecznych, wadliwej polityce oświatowej nie zawsze dostrzegającej rysujące się potrzeby oraz w czynnikach kulturowych i osobowych ograniczających aspiracje i potrzeby człowieka. Swoistym paradoksem jest fakt, że dysponując takim poziomem rozwoju technologicznego i cywilizacyjnego, tak szerokim rozwojem nauki, nadal w kontekście edukacji oraz możliwości rozwoju indywidualnego pojawia się tak wiele trudności, barier, które skutecznie uniemożliwiają lub ograniczają dążenia znaczącej liczby ludzi. Człowiek coraz częściej "potyka się" o bariery ograniczające jego rozwój. Uwzględniając obecną i rysującą się w perspektywie przyszłości sytuację w obszarze problematyczności rozwoju człowieka, Redaktorki wraz z zespołem Autorów reprezentujących kilka ośrodków akademickich, ukazują w prezentowanej książce wybrane obszary obecne w życiu jednostki, które są doświadczane przez znaczące grupy społeczne, z nadzieją, ale też pilną potrzebą namysłu ich rewizji i kompensacji dla wspólnego dobra. W szczególny sposób kierują uwagę Czytelnika na obszary umożliwiające rozwój jednostki skupiające się wokół edukacji i kultury współczesnej. Warto w tym miejscu wskazać, że formuła pracy zakłada, że każdy temat, w obszarze nauk społecznych - zwłaszcza w zakresie edukacji - winien być analizowany z różnych, ukazujących istotność danego tematu/obszaru, perspektyw rozwoju jednostki. Pomocną w realizacji tego założenia jest interdyscyplinarna kompozycja monografii scalająca bliższe i nieco bardziej odległe dyscypliny, które w każdym przypadku "pracują" na rzecz jakości życia człowieka. Zgromadzone w książce teksty stanowią przykład współczesnego namysłu nad wybranymi przestrzeniami rozwoju człowieka uwikłanego w wielość i różnorodność, z jednej strony uwarunkowań sprzyjających holistycznemu rozwojowi, z drugiej zaś szerokiemu zakresowi czynników/sytuacji, które oswoić może tylko odpowiednio wyedukowana i przygotowana na dynamikę wieloaspektowych przemian jednostka. Prezentowane analizy poszczególnych obszarów ilustrują teorie, aktywności, praktyki, które obejmując pewne wycinki rzeczywistości - nawet jeżeli tylko zasygnalizowane - ujawniają określony potencjał, który odpowiednio scalony tworzy udaną kompozycję/propozycję ukazania perspektywy problematyczności rozwoju człowieka, zarówno w obszarze edukacji, jak i kultury współczesnej. Reasumując, Autorzy poszczególnych tekstów podejmują udaną próbę ukazania własnych przemyśleń/refleksji w zakresie stosowanych rozwiązań sytuacji pedagogicznych, edukacyjnych, wychowawczych i społecznych. W ową przestrzeń pedagogiczno-socjologiczną wpisuje się znacząco kultura/sztuka, ukazując tym samym posiadany potencjał edukacyjno-wychowawczy i wartość emocjonalno-estetyczną, warunkujące pełny i wartościowy rozwój człowieka.

Karolina Muzyczka
Rola administracji w budowie pozycji Chińskiej Republiki Ludowej jako supermocarstwa

Książka Karoliny Muzyczki pt. "Rola administracji w budowie pozycji Chińskiej Republiki Ludowej jako supermocarstwa" jest kolejną pozycją przygotowaną w rezultacie współpracy edytorskiej Wydawnictwa Edukacyjnego "Akapit" i Jagiellońskiego Instytutu Wydawniczego. Warto odnotować, że w pierwszych dwóch rozdziałach Autorka prezentuje podstawowe założenia modelu ustrojowego oraz systemu prawnego Chińskiej Republiki Ludowej, co pozwala Czytelnikowi, zwłaszcza nie orientującemu się szerzej w zawiłościach ustrojowo-prawnych tego supermocarstwa z większym zrozumieniem odnieść się do tytułowej tematyki. Tematyki wytyczonej rolą jaką odegrała/odgrywa administracja tego kraju w procesie jego modernizacji, co zostało szczegółowo przeanalizowane w kontekście zarówno reform wewnętrznych obejmujących różne dziedziny życia społeczno-gospodarczego (np. system finansowy, gospodarka, system edukacji), jak i wyznaczających relacje Chin z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi na takich polach jak ekologia, transfer technologii, energetyka. Dużo uwagi poświęca Autorka ekspansji gospodarczej ChRL oraz roli administracji publicznej w modernizacji sił zbrojnych tego kraju podejmując również zagadnienia łączące się doktryną wojny informacyjnej, w tym wywiadu satelitarnego i cyberszpiegostwa. Na szczególne odnotowanie zasługuje również to, że w prezentowanej monografii obszernie zaprezentowano rolę administracji publicznej w chińskiej ekspansji kulturowej, mającej istotne znaczenie w kształtowaniu pozycji tego państwa w świecie.

Józef Górniewicz (red.)
W gęstwinie uczuć, odnośników i oznaczeń. Szkice polemiczne z pedagogiki ogólnej i opiekuńczej

Jak informuje prof. Józef Górniewicz - redaktor naukowy prezentowanej pracy zbiorowej zatytułowanej "W gęstwinie uczuć, odnośników i oznaczeń. Szkice polemiczne z pedagogiki ogólnej i opiekuńczej" - przedmiotem zawartych w niej rozważań "są różne zagadnienia pedagogiczne klasyfikowane w obrębie teorii opieki, pedagogiki ogólnej, teorii wychowania, czy komparatystyki pedagogicznej. Do tomu włączono materiały ukazujące problematykę kultury i postkultury, nowe media, ale też klasyczne środki komunikacji międzyludzkiej. Zamieszczono rozważania poświęcone najgłębszym ludzkim uczuciom, takim jak miłość. Realizowaną zarówno w bezpośrednich ludzkich relacjach, jak też w formach bardziej skrytych, obecną w literaturze pięknej, w powieściach, bajkach, czy dziełach poetyckich. Osobnym punktem jest retrospektywne spojrzenie na problematykę miłości w działalności wychowawczej Janusza Korczaka. Ten rodzaj głębokiego uczucia do osób wymagających opieki nazwany został miłością wychowawczą. Przedmiotem rozważań są też sprawy nadzwyczajne, okolicznościowe i zadziwiające swoją nieoczywistością, jak funkcjonowanie ludzi w warunkach pandemii koronawirusa i choroby przez niego wywołanej czyli COVID-19". W książce zamieszczono również opracowania podejmujące zagadnienia metodologiczne, odnoszące się do źródeł wiedzy naukowej w obrębie etnopedagogiki, postpedagogiki, czy teorii postkultury. Dostrzega się także znaczenie edukacji międzykulturowej. "Ten problem - na co zwraca uwagę redaktor naukowy książki - rozpatruje się z perspektywy deontycznej, kiedy stanowi przedmiot zobowiązań moralnych, wskazówek do bycia wśród innych, odmiennych kulturowo osób. Jak też z perspektywy badań empirycznych dotyczących rozumienia idei transkulturowości i określenia postaw nauczycieli zarówno do uczniów z odmiennych kultur, jak też ich rodziców oraz idei tolerancji. Podjęto zagadnienia wsparcia rodzin migracyjnych z perspektywy pedagogiki międzykulturowej, określenie znaczenia szlaku kulturowego w rozwijaniu wspólnotowości i animacji społecznej lokalnego środowiska oraz problemy socjoterapii jako jednej z form wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dzieci wywodzących się z różnych środowisk transnarodowych". Tak zarysowana problematyka tworzy tytułową gęstwinę, wejście w którą dostarcza wielu refleksji i przemyśleń natury nie tylko pedagogicznej, ale i filozoficznej, socjologicznej czy też psychologicznej.

Elwira Balcer
Autoformacja dziś. Wokół problematyki bycia wychowawcą samego siebie

Książka Elwiry Balcer, zatytułowana "Autoformacja dziś. Wokół problematyki bycia wychowawcą samego siebie" skłania Czytelnika do refleksji nad własnym rozwojem pojmowanym jako autoformacja. Warto w tym miejscu przywołać Autorkę, która utożsamiając autoformację z samowychowaniem, pracą nad sobą, "byciem wychowawcą samego siebie", wskazuje, że umożliwia ona "zaangażowanie w odnalezienie siebie i spotkanie z sobą oraz stawanie się autorem własnej biografii. Samowychowanie, continuum paidei, odgrywa istotną rolę w wychowaniu rozumianym jako proces. Dzięki pracy nad sobą człowiek może budować w sobie autentyczną wolność i wybierać drogę spełniania siebie jako osoby. Zadanie autoformacji dotyczy wszystkich ludzi, ponieważ każdy odpowiedzialny jest za własny rozwój. W uczciwym przebywaniu osobistej wewnętrznej drogi od natury do kultury własnej osoby rodzi się doświadczenie, że człowiek jest w pełni sobą (osobą) tylko w darze z siebie, płynącym z miłości. Odpowiedzialność za treść tego daru prowadzi do podjęcia decyzji o autoformacji. W takim znaczeniu każdy człowiek jest powołany do bycia (auto)formatorem. Tym bardziej jednak wezwane są do tego osoby, które pełnią role i zadania o charakterze pedagogicznym". Przywołany fragment ze "Wstępu" dobrze oddaje zamysł Autorki, który zaowocował prezentowaną tu książką, stanowiącą przykład chrześcijańskiego ujęcia autoformacji. Na jej treść składa się siedem rozdziałów podnoszących zarówno naukowe, jak i metodyczne (praktyczne) wymiary autoformacji, poczynając od integralnych aspektów autoformacji personalistycznej poprzez wskazanie jej roli w budowaniu cywilizacji miłości, charakterystykę homo novus w Ruchu Szensztackim Józefa Kentenicha i w pedagogii Franciszka Blachnickiego, metodyczne propozycje w zakresie autoformacji i jej przydatności w zakresie komunikacji interpersonalnej, po rolę wzoru osobowego w autoformacji na podstawie wybranych aspektów mariologicznych. Tak szerokie spojrzenie na autoformację pozostaje w zgodności z wyrażonym przez Autorkę założeniem, że autentyczna autoformacja dotyczy zawsze "całego" człowieka, a tym samym jest ona interdyscyplinarnym zagadnieniem teoretycznym, jak i wieloaspektową metodycznie aktywnością.

Edukacja w dobie pandemii ulega głębokim przemianom, a stymulują je także nowe spojrzenia na koncepcje edukowania dzieci i młodzieży. Prezentowana książka skierowana jest przede wszystkim dla ludzi poszukujących, wychodzących poza schematy współczesnego myślenia o nauczaniu i uczeniu się - od krytycznego spojrzenia na kompetencje nauczycieli, przez możliwości kształcenia demokratycznego i skuteczne metody edukacji zdalnej, aż po takie wyzwania jak profilaktyka cyberzaburzeń, cyberprzemocy oraz rola pedagoga w edukacji medialnej. Publikacja zawiera propozycje praktycznych rozwiązań, podpowiedzi, przez co może być wsparciem metodycznym dla dyrektorów szkół, nauczycieli, wychowawców, a także pedagogów i psychologów szkolnych oraz pracujących w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Książka powstała jako efekt współpracy Wydawnictwa Edukacyjnego "Akapit" oraz Oficyny Wydawniczej Humanitas. Została przygotowana w ramach projektu "Edukacja 4.0 - Dokąd zmierzamy? Nowa rzeczywistość edukacyjna w systemie zmiany cywilizacyjnej" realizowanego przez Wyższą Szkołę Humanitas w Sosnowcu.

Danuta Morańska, Marta Ciesielka, Mariusz Z. Jędrzejko
Edukacja w cyfrowym świecie. Edukacja 4.0

Technologie cyfrowe zrewolucjonizowały świat oraz stały się narzędziem zmian globalnych. Widać to szczególnie w dobie pandemii, kiedy stały się one skutecznym środkiem powstrzymania kryzysu ekonomicznego. Obszarem szczególnego wykorzystania technologii cyfrowej jest edukacja, która w sytuacji izolacji i konieczności wprowadzenia nauczania zdalnego postawiła z dnia na dzień jej organizatorom i realizatorom nowe wyzwania, niespotykane wcześniej - zwłaszcza na taką skalę. Zagadnienia z tym związane podejmuje zespół Autorów (Danuta Morańska, Marta Ciesielka, Mariusz Z. Jędrzejko) książki zatytułowanej: "Edukacja w cyfrowym świecie. Edukacja 4.0". Warto podkreślić, że Autorzy nie tylko prezentują uwarunkowania, cele i możliwości wykorzystania technologii cyfrowej w nauczaniu, ale też omawiają oryginalne rozwiązania mające bezpośrednie zastosowanie w szkołach. Stoją na stanowisku, że jednym z najistotniejszych zadań jest budowanie bazy cyfrowych materiałów wspomagających edukację, tworzonych w taki sposób, aby nauczyciele mogli je modyfikować i dostosowywać do autorskich programów nauczania. Wiele miejsca poświęcają problematyce cyberzaburzeń oraz prawidłowego modelowania relacji dzieci - technologie cyfrowe. Publikacja została przygotowana przez ekspertów w dziedzinie edukacji medialnej i profilaktyki, wydana w oryginalnej szacie graficznej, z dużą ilością praktycznych wskazówek i propozycji metodycznych dla nauczycieli realizujących zadania dydaktyczne i wychowawcze na wszystkich poziomach i w zakresie różnych przedmiotów.

Józefa Dąbek, Zbigniew Gąsior (red.)
Profilaktyka w medycynie. Monografia pokonferencyjna

Prezentowana tu monografia pokonferencyjna zatytułowana "Profilaktyka w medycynie" zawiera materiały z cyklicznie organizowanej już od 18 lat konferencji odbywającej się pod takim właśnie tytułem. Zostały one zredagowane i przygotowane do druku przez prof. Józefę Dąbek i prof. Zbigniewa Gąsiora ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. W monografii tej, wybitni przedstawiciele nauk medycznych i nauk o zdrowiu, jak i adepci tych dyscyplin nauki z kilku uniwersytetów, podejmują tematykę chorób najczęściej spotykanych w obecnych czasach, zwłaszcza tak zwanych chorób cywilizacyjnych. Redaktorzy naukowi tak charakteryzują zawartość publikacji: "Zebrane tematy w monografii podzielono tematycznie na rozdziały: profilaktyka w kardiologii, profilaktyka w gastroenterologii, profilaktyka zburzeń metabolicznych, wybrane aspekty zakażeń SARS-CoV-2, wybrane aspekty wieku rozwojowego. Ze względu na fakt, że choroby układu krążenia zajmują czołowe miejsca na liście przyczyn zgonów, niezwykle istotne znaczenie mają działania profilaktyczne skierowane na promocję zachowań prozdrowotnych i eliminację czynników ryzyka ich rozwoju. Publikacje dotyczące wspomnianych powyżej zagadnień umieszczono w pierwszym rozdziale. Kolejnym, niezwykle istotnym problemem zdrowotnym są choroby przewodu pokarmowego, a zwłaszcza nowotwory i choroby zapalne. Ze względu na stale zwiększającą się liczbę zakażeń wirusami hepatotropowymi, a także obserwowane pomijanie dedykowanych im szczepień ochronnych, omówiono zagadnienia związane z zapaleniami wywoływanymi tymi wirusami oraz powikłaniami mogącymi rozwijać się na ich podłożu. Szczególną uwagę poświęcono sprawom profilaktyki pierwotnej i wtórnej raka wątrobowokomórkowego oraz wczesnemu jego rozpoznawaniu. Z powodu uwarunkowań czasów, w których żyjemy i związanych z nimi ograniczeń wynikających z przymusu pozostawania w domu, w tym: zmniejszoną aktywnością fizyczną, siedzącym trybem życia, zwiększonym spożywaniem pokarmów oraz stresem i długim czasem przebywania w pozycjach nieergonomicznych (komputer, telewizja), a także ogólnym rozpowszechnieniem otyłości w społeczeństwie, rozdział czwarty poświęcono zagadnieniom związanym z zaburzeniami metabolicznymi. Zamieszczone w nim prace dotyczą obecności trzewnej tkanki tłuszczowej i jej udziału w rozwoju cukrzycy, a także chorób związanych z otyłością, a zwłaszcza zespołu metabolicznego. Kolejny rozdział poświęcono wysuwającym się na plan pierwszy czasom, w których żyjemy, problemom związanym z pandemią wirusa SARS-CoV-2 i jej powikłaniami. Prace zawarte w tym rozdziale obejmują wszelakie aspekty związane z epidemiologią, terapią i profilaktyką zakażeń, a także aspekty związane z opiniami i wiedzą mieszkańców miast województwa śląskiego na temat szczepień ochronnych przeciwko wspomnianemu wirusowi oraz negatywnym wpływom pandemii na życie codziennie wymienionych mieszkańców. Ostatni rozdział poświęcono wybranym zagadnieniom wieku rozwojowego. Omówiono w nim wyniki badań dotyczących wiedzy uczniów na temat nowych substancji psychoaktywnych ("dopalaczy") i niepożądanych skutków ich działania na organizm człowieka oraz zagadnienia związane z operacjami prenatalnymi korygującymi wady rozwojowe płodu". Uwzględniając podjętą w książce tematykę, warto ją rekomendować nie tylko naukowcom, ale i lekarzom - praktykom oraz pielęgniarkom (w tym szkolnym), a także pedagogom i wychowawcom.

Paweł Prüfer
Rekonstrukcja jakości życia. Teoretyczno-praktyczne atuty socjologii

Paweł Prüfer w najnowszej swojej książce zatytułowanej "Rekonstrukcja jakości życia. Teoretyczno-praktyczne atuty socjologii" zwraca uwagę na to, że człowiek chce żyć lepiej i dojrzalej. Dążenia człowieka skupiają się na poprawie własnego dobrostanu oraz innych. Pragnie także przekształcać otaczający go świat. Dąży do rozwoju jako jednostka i jako członek społeczeństwa. Posługuje się różnymi metodami, aby osiągać te cele. W takich pragnieniach oraz w sposobach ich realizacji pomaga mu także refleksja, działanie i nauka. Ważną rolę odgrywa tu socjologia. Choć jej podstawowym celem nie jest kształtowanie rzeczywistości, lecz jej obserwacja, opis, rozumienie i wyjaśnianie, można w niej szukać także roli korygującej i motywującej. Taki potencjał mieści w sobie myśl socjologiczna. Treści zawarte w książce są próbą namysłu nad jakością życia oraz możliwością jego udoskonalania z wykorzystaniem mądrości socjologii. Zawarta jest ona zarówno w jej klasycznym jak i współczesnym wyrazie. Refleksja Autora książki otwarta jest także na inne obszary poznawcze, takie chociażby jak filozofia, ekonomia czy religioznawstwo. Na strukturę książki składają się trzy części - rozdziały. Pierwsza zawiera treści dotyczące osobliwości nauki socjologicznej, zwłaszcza co do jej metody i sposobów opisywania oraz wyjaśniania świata społecznego. W drugim rozdziale Autor pragnie skoncentrować swoje refleksje wokół trzech zasadniczych tematów, którymi są w kolejności: człowiek rozwój i społeczeństwo. Rozdział ten przyjmuje formułę ogólnej refleksji nad człowiekiem w społeczeństwie. Trzeci jest próbą zidentyfikowania i opisania niektórych fragmentów oraz elementów zawartych w literaturze pięknej, mogących być nośnikami wiedzy przedsocjologicznej. Całość kompozycji tekstu, jak i specyfika prowadzonego dyskursu koncentrują się na przekonaniu, że refleksja nad człowiekiem i społeczeństwem jest żywym, wartościowym wysiłkiem poznawczym i intelektualnym, który może się konkretnie przekładać na rekonstrukcję jakości życia. Autor prowadzi swój własny wywód, lecz stara się także być wierny bogatej tradycji myśli socjologicznej, nawiązując do wielu myślicieli i badaczy życia społecznego. Metoda zastosowana przez Autora jest zasadniczo analityczno-syntetyczna, z ujmowaniem niektórych elementów w perspektywie porównawczej, synkretycznej i wartościującej. Książka "Rekonstrukcja jakości życia" jest naprawdę dla każdego, gdyż każdy z nas jest w jakimś zakresie socjologiem, skoro żyje z innymi, pośród innych, dla innych, i co ważne, zastanawia się nad tym, jak to robić najlepiej. Poprzez takie zabiegi może też czynić samego siebie i innych nieprzeciętnym i wspaniałymi. Książka Pawła Prüfera jest zaproszeniem do fascynującej przygody intelektualnej i takiej także aktywności, których nie da się zastąpić byle jakim substytutem. Osobiste poszukiwanie i trwanie na własnej drodze, chroni przed nieuprawnionym wchodzeniem na inną drogę innego, która nie jest naszą, ale właśnie kogoś innego. Stąd szacunek dla innego i niepowtarzalnego. Droga ta jest i pozostaje autorska i jedyna w swoim rodzaju, choć kontekst za każdym razem jest przecież rodzaju ludzkiego. Ta książka jest o tym właśnie.

Sławomir Murawiec, Tomasz M. Gondek (red.)
Człowiek w obliczu nieznanego. Psychiatrzy i pacjenci w dobie pandemii COVID-19

"Kim jesteśmy w czasie pandemii COVID-19? Kim byliśmy przed pandemią, co o sobie odkrywamy w jej trakcie i jacy staniemy się po jej ustąpieniu w przyszłości, której horyzontu nie da się określić?" - to pytania, które stawiają we Wstępie do książki "Człowiek w obliczu nieznanego. Psychiatrzy i pacjenci w dobie pandemii COVID-19" jej redaktorzy naukowi - Sławomir Murawiec oraz Tomasz M. Gondek. Podkreślając, że pandemia rzuca na wiele spraw inne światło, wyznacza nowe perspektywy, akcentują, że stanowi ona "wielką społeczną lekcję. Do jej czasów wiele osób postrzegało rzeczywistość według schematu: my zdrowi psychicznie i oni - chorzy, oni z problemami, zaburzeniami psychicznymi. Czas pandemii pokazał, że lęku i strachu, zaburzeń snu, obniżenia nastroju, obsesyjnych zachowań, napadów złości albo paniki, obaw o przyszłość lub przerażenia nią możemy doświadczać wszyscy.". I wprawdzie zasadniczym założeniem redaktorów naukowych książki było zaprezentowanie doświadczeń i refleksji osób o wykształceniu medycznym, zwłaszcza psychiatrycznym, to cennym uzupełnieniem tej publikacji okazało się uwzględnienie spojrzenia pedagoga zajmującego się problemami dzieci i młodzieży spotęgowanymi, a w niektórych przypadkach wręcz wygenerowanymi przez pandemię. To wielorakie spojrzenie na istotne ludzkie problemy czasu pandemii, takie jak izolacja, samotność, frustracja, trudności w relacjach rodzinnych i pozarodzinnych, uzależnienia i cyberzaburzenia, niepewność ekonomiczna, nie wspominając o problemach zdrowotnych, sprawia, że w kręgu odbiorców książki lokują się nie tylko lekarze - zwłaszcza psychiatrzy, ale też psycholodzy i pedagodzy oraz - za sprawą przystępnego języka, co jest dodatkową zaletą tej publikacji - wszyscy interesujący się wspomnianą problematyką. Walory prezentowanej tu książki podkreśla w recenzji wydawniczej prof. dr hab. n. med. i n. o zdrowiu Marek Krzystanek: "Sytuacja lockdownu jest gigantycznym eksperymentem społecznym, o skutkach którego będziemy przekonywać się w ciągu najbliższych lat. Pandemia jest wstrząsowym korygującym doświadczeniem poznawczym dla jednostek i społeczeństw. Jest też wstrząsem dla wielu gałęzi przemysłu i konstrukcji globalnej wioski. Książka w mojej ocenie ma przekaz pozytywny: kryzys epoki może stać się początkiem nowego. Kryzys psychiczny związany z sytuacją covidowego dystresu, jak każdy kryzys, może dekompensować utrwalone strategie radzenia sobie z rzeczywistością, zarówno te indywidualne, jak i społeczne i odsłaniać problemy, które zostały wcześniej stłumione, a teraz mogą być przepracowane i zintegrowane. Kryzys globalny staje się w ten sposób przyczynkiem do dezintegracji pozytywnej, z której człowiek i ludzkość mogą wyjść wygranymi. Wszystko zależy od nas, czy będziemy potrafili nadawać pozytywny sens trudnym doświadczeniom i przekuwać je w rozwój osobisty, oraz czy będziemy potrafili iść pod prąd i zło dobrem zwyciężać. Najtrudniejszy kryzys społeczny może prowadzić na dno rozpaczy albo do odnalezienia siebie, swojej tożsamości, potrzeby relacji i docenienia zwykłej obecności drugiego człowieka w parku, w sklepie czy też lekarza w poradni. Gratuluję autorom szybkiej reakcji w dostrzeżeniu szerokiej gamy problemów, związanych z pandemią COVID-19, jednym z największych kryzysów społecznych XXI wieku".

Książka Małgorzaty Gosek "Cyfrowy uczeń. Dylematy mediatyzacji" zawiera rzetelny i wieloaspektowy opis problemów związanych z cyfrową edukacją uczniów - od ujęć teoretycznych, do zweryfikowanych w badaniach aspektów praktyki edukacji medialnej. Jej zaletą jest bardzo przystępny opis kluczowych teorii naukowych związanych ze znaczeniem mediów cyfrowych w edukacji współczesnych uczniów oraz zagadnień wiążących się z kształtowaniem kompetencji medialnych dzieci i młodzieży oraz ich nauczycieli. Praca trafiająca w sedno współczesnych zadań i problemów edukacji zdalnej oraz możliwych implikacji przechodzenia na masowe kształcenie cyfrowe. Sprawia to, że monografia jest niezwykle aktualna i nabiera dodatkowego znaczenia w sytuacji powszechnej edukacji zdalnej mającej miejsce po wybuchu pandemii wywołanej koronawirusem COVID-19. Bogactwo zawartych w niej treści oraz oryginalność wywodów pozwala uznać rekomendowaną tu książkę za kompendium wiedzy dla osób zarządzających palcówkami edukacyjnymi, nauczycieli oraz studentów przygotowujących się do pracy pedagogicznej, a także i dla rodziców pragnących dobrze kształtować kompetencje medialne swoich dzieci będących w wieku szkolnym. Wartością dodaną pracy są sformułowane przez Autorkę rekomendacje dotyczące kształtu edukacji przyszłości, a wynikające z faktu postępujących procesów mediatyzacji, które wywierają wpływ na mentalność oraz sposób myślenia i funkcjonowania młodego pokolenia. Szczególnie cenne jest stworzenie projektu systemu nauczania edukacji medialnej w szkołach, zawierającego realne, przemyślane i konkretne propozycje rozwiązań, na różnych szczeblach systemu oświaty. Warto też odnotować, że książka stanowi efekt współpracy edytorskiej Wydawnictwa Edukacyjnego "Akapit" oraz Centrum Profilaktyki Społecznej.

Grzegorz Górski, Andrzej Potoczek (red.)
Bezpieczeństwo lokalne - wybrane aspekty

Praca zbiorowa "Bezpieczeństwo lokalne - wybrane aspekty" pod redakcją naukową Grzegorza Górskiego i Andrzeja Potoczka zawiera 11 rozdziałów, w których zostały kompleksowo omówione kwestie łączące się z zapewnieniem przez organy władzy publicznej bezpieczeństwa obywatelom. Autorzy reprezentujący kilka ośrodków akademickich, kierują się w swoich rozważaniach założeniem, że bezpieczeństwo jest jedną z istotnych wartości w życiu człowieka. Szczególną uwagą obdarzają przy tym zagadnienia wiążące się z zagwarantowaniem bezpieczeństwa na poziomie lokalnym - gmin i powiatów. Tytułowa kwestia, co warto podkreślić, omawiana jest w perspektywie interdyscyplinarnej, w efekcie czego Czytelnik otrzymał monografię, w której bezpieczeństwo ukazane jest jako ważne zagadnienie z obszaru prawa, finansów publicznych, zdrowia, kultury, edukacji, ochrony środowiska, czy też ochrony danych osobowych i transakcji cyfrowych.


	strona główna \| książki \| zapowiedzi \| o wydawnictwie \| wydaj u nas \| gdzie kupisz \| kontakt